HABER MERKEZİ– Afrika’nın kuzeyinde yer alan bir Arap ve Berberi ülkesidir. Cezayir, bir zamanlar Fransa’nın sömürgesi olan bu ülke de bir kadın doğdu. 1935’te Cezayirli bir baba ve Tunuslu bir anneden doğma, orta halli bir ailenin yedi erkek kardeş içinde tek kız çocuğu olarak dünyaya gelmiş. Daha Fransız okuluna giderken, sömürgecilere diş bilemeye başlamış. Zorla okutulan “Fransa Anamız” marşını “Cezayir Anamız” diye okuduğu için sık sık ceza yemiş müdürden. Zorla yaptırılmaya çalışılan ne varsa özgür ruhu buna karşı çıkmış küçük yaşta bu sömürgeye karşı çelişkileri başlamıştı. Genç bir kadın olunca ise bu hislerini aktif bir şekilde mücadele ederek yaşatacaktı.
20 yaşındayken Ulusal Kurtuluş Cephesi FLN’ye katılmış. 1957 Nisan ayında Fransız askerleriyle girdiği bir çatışma sonrası yaralı bir şekilde işgalci Fransız askerleri tarafından gözaltına alınmış ve göstericiler hakkında bilgi vermesi için işkenceden geçirilmiş ve hakkında idam cezası istenmişti. Mahkemedeki bir konuşması ise mücadelesi ve direnişinin sözlere bürünmüş halini görebiliyoruz.
Hakim; Sen bir Fransızsın
Buhayrat; Hayır, ben Cezayirliyim
Hakim; Sen bir suç örgütü üyesisin
Buhayrat; Ben direniş örgütü üyesiyim
Hakim; Sen bir suç işledin
Buhayrat; Hayır, sadece işgalci hainlere haddini bildirdim.
O dönemde Fransa, Cezayirli direnişçileri ortaçağdan kalma bir yöntem olan giyotin ile idam ediyordu. Bouhired cezaevin de tutuklu kaldığı 5 yıllık süreç içerisinde birçok arkadaşının giyotinle infaz edilişine tanıklık etti. Fransız mahkemesinin aldığı idam kararına karşı Bouhired’in avukatı Jacques Vergès (Jak Verjes) dünya çapında büyük bir medya kampanyası başlattı ve bu kampanya sonucu Bouhired ve arkadaşlarının infaz kararını durdurmayı başardı. Bouhired, 1962 yılında serbest bırakıldığında Cezayir’de bir kahraman gibi karşılandı. Bu olaydan sonra Bouhired ile Vergès evlendiler ve Afrika devrimi üzerinde birlikte çalışmaya başladılar. Özgürlük mücadelesinin Afrika’daki simgesi olan Cemile Bouhired’ın hayatı 1958 yılında Mısırlı yönetmen Youssef Chahine (Yusuf Şahin) tarafından “Cezayirli Cemile” adıyla sinemaya uyarlanmıştır. Yine Gillo Pontecorvo imzalı “Cezayirin Mücadelesi” (The Battle of Algiers) adlı filmde Bouhired Ulusal Kurtuluş Cephesinin üç kadın bombacısından biri olarak betimlenmiştir.
Tarihe ismini direnişle yazan savaşçı kadın, mücadelenin simgesi olmayı başarmıştı. Sömürü ve baskıya karşı genç bir kadın olarak isyanıyla meydan okumuş, dünya kadınlarının direniş ve mücadele tarihine kendi renginde yazmıştır.
Mücadele etmenin kadın hali olan Cemile Buhayrat, ünlü Arap şair Nizar Kabbani’nin onun için kaleme aldığı şiirle de edebiyat tarihine de mücadelesi ile kalır.
Adı, Cemile Buhayrat
Hücre numarası doksan
Vehran’da savaş tutuklularından
Yirmi iki yaşında
Tapınağın kandilleri gibi gözleri
Ve kara Arap saçları
Yaz gibi
Hüzün çağlayanı gibi
Su ıprığı bir de gardiyan
Bir el Kuran’a dokunuyor
Bir kadın ilk sabahta
“döneceğiz, diyor sana”
Ayetler geçiyor dilinden hazin
Meryem suresinden, Fetih suresinden
Adı Cemile Buhayrat
Ateşle yazılmış
Yağmurda ıslanmış
Ülkemin sanatında, sanatımda ıslanmış
Yirmi iki yaşında
Bir çift güvercin konmuş göğsüne
Haliç konmuş, denizin dudağı
Aslen İstanbullu
Hiç süs görmemiş dudakları
Hiç düş girmemiş odasına
Çocuklar gibi oynamamış hiç
Gözü kalmamış gerdanlıkta, süslü giysilerde
Adı Cemile Buhayrat
En güzel şarkısı Mağrib’in
En uzun hurması
Cezayir’in ovaları görünüyor gözüne
Bir kız çocuğu görünüyor
Yoruyor güneşi, o yorulmuyor
Tanrım
Yıldızların altında
Var mı bir insan
Razı olsun yenmesine
Asılan bir kadının etinden
Bastille’in ışıkları sönmüş
Veremli bir kadının öksürükleri
Doydu zincirler memesinden
Değersizler doydu
Lacoste ve binlerce adi kişi
Yenik Fransa ordusu doydu
Şimdi saldırıyorlar kadınlara
Mum gibi asılmış kadınlara
Bağlı ayakları kırnaplarla
Sigaralar söndürülüyor memesinde
Kan içinde dudakları burnu
Ve Cemile Buhayrat’ın yaraları
Ve kurtuluş sözleşilen yerde
Giyotin kuruyorlar, acımasızlar
Sürüyor kadınları bıçağa
Cemile bombalar altında
Yağmura tutulmuş bir serçe gibi
Kara, yanık kırmızısı bedenini
Çökertiyor elektriğin uçları
Yanıklar var sol memesinde
Memesinin ucunda
Daha daha…ey utanç
Adı, Cemile Buhayrat
Bir tarih bu
Yazar ülkem onu
Korur çocuklarım onu
Bir kadının tarihini ülkemden
Giyotinin soğuttuğu
Fethetmişti güneşi
Bir kadın
Kanayan kanayan kanayan
Yükselen bir kadın Cebel-i Atlas’tan
Leylaklar, nergisler anıyor onu
Turunç çiçekleri anıyor
Kaynak: http://jinenciwan.com/tr/isgalcilere-haddini-bildiren-bir-kadin-cemile-buhayrat/
