LONDRA – İngiltere Parlamentosu Kürdistan, Suriye ve Türkiye Tüm Partiler Grubu (APPG) Türkiye’de Kürtlerin Siyasi Temsili ve Eşitlik konulu raporunu tamamladı. Raporda İngiliz hükümetinden Belçika’daki mahkeme kararı ışığında PKK hakkındaki “terörist” tanımının gözden geçirmesi istenirken Türkiye’nin hak ihlallerinin de kınanmasını istedi.
Türkiye’nin Kürdistan’daki operasyonlarının sivillerin ölmesi ve yaralanmasına neden olduğunu da belirten komisyon İngiliz hükümetinden bu ve benzeri ihlallerin engellenmesi için daha fazla çaba göstermesini istedi.
Geçtiğimiz Kasım ayında çalışmaları başlayan rapor İngiliz İşçi Partisi Milletvekili Lloyd Russell Moyle başkanlığındaki heyetin raporu yayınlandı. Rapor birçok başlıkta Kürtlerin ve diğer kesimlerin Türkiye’de karşı karşıya kaldığı hak ihlalleri konusunda delil ve raporların ardından değerlendirme ve tavsiyeler içeriyor.
KÜRTLERE YÖNELİK BASKILAR
Raporda Türkiye’deki Kürt nüfusu üzerinde kültürel baskı ve şiddetle bastırma politikalarının uygulandığına dikkat çekilirken Türk Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın son yıllarda Kürtleri hedef alma politikalarına döndüğü ifade edildi.
Kürt milletvekillerinin hedeflendiğini, cezaevine atılarak işkenceye maruz kaldığını ifade eden komisyon, hem Kürt siyasiler hem de Kürt tutsaklar konusunda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarının da uygulanmadığını belirtti.
Rapordaki bazı belirlemeler ve tavsiyeler şöyle:
– APPG, yargılanmak üzere gözaltında tutulurken veya hapis cezasına çarptırılırken belediye liderlerinin insan haklarının ihlal edildiğini tespit etmiştir
– APPG, DTK’nın kapatılmasının demokratik toplum ilkelerini ihlal ettiğini tespit etmiştir.
– APPG, Kürt siyasi gençlik gruplarına ve HDP’ye bağlı olanlara sistematik olarak baskı yapıldığını tespit etmiştir
– APPG, Birleşik Krallık hükümetini bu sorunları Türk hükümetiyle gündeme getirmeye, hukukun üstünlüğünün korunması ve demokrasiye bağlılık konusunda baskı yapmaya çağırıyor.
– APPG, AKPM’deki parlamento temsilcilerinin, AİHM kararının ve Avrupa Konseyi Kararlarının onaylanmasını sağlamak için bu konuları Avrupa Konseyi nezrinde gündeme getirmeye devam etmelerini tavsiye ediyor.
– APPG, Birleşik Krallık Hükümetini, Türkiye’de yerel düzeyde hukukun üstünlüğünü ve demokratik ilkeleri desteklemesi için Türk hükümetine baskı yapmaya çağırıyor.
– APPG, bu konunun Avrupa Konseyi Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi içinde gündeme getirilmesini tavsiye etmektedir.
– APPG, Birleşik Krallık hükümetini DTK’nin kapatılmasını kınamaya ve Türk hükümetine devam eden çatışmaya barışçıl bir çözüm bulma konusundaki önceki taahhüdünü hatırlatmaya çağırıyor.
SİVİL TOPLUM
Kürt sivil toplum kuruluşlarına yönelik baskıların çok daha belirgin hale geldiğinin ifade edildiği raporda, Türk hükümetinin kültürel alanda faaliyet yürüten kuruluşları kapattığı ve Kürt dili ve kültürünün ayrımcılığa uğradığı belirtildi.
Bu alandaki belirlemelerden bazıları ise şunlar:
– APPG, Türkiye’deki Kürt nüfusun çoğunlukta olduğu bölgelerdeki Kürt örgütlerinin ve kurumlarının kapatılmasının, Kürt dilini kullanma hakkını ve özellikle Kürt kültürü ve dilinin gençler arasında devam etmesiyle ilgili olan kültürel ifade hakkını ciddi şekilde engellediğini tespit etmiştir.
– APPG, hükümete, Türk hükümetinin Kürt kültürel yaşamını destekleyen çok sayıda kurumu kapatma kararlarını kınamasını tavsiye etmektedir.
– APPG, Birleşik Krallık hükümetini Kürtlerin çoğunlukta olduğu bölgelerde sivil halka yönelik tüm şiddeti kınamaya çağırıyor.
CİNSİYET TEMELLİ AYRIMCILIK
Türkiye’nin cins eşitliği konusunda uluslararası alanda düşük sıralarda yer aldığının belirtildiği raporda Türk hükümetinin İstanbul Sözleşmesinden çekilme kararı eleştirildi. Kadınlara yönelik şiddetin sürekli bir artış içinde olduğunu hatırlatan komisyon Kürt kadınlarının iki kat tehlike altında olduğunu vurguladı.
– APPG, Türkiye’deki Kürt kadınlarının hem profesyonel siyasi rollerinde hem de kişisel yaşamlarında belirli zorluklarla karşı karşıya olduklarını tespit etmiştir
– APPG, kadın örgütlerinin kapatılmasının Türkiye’de ifade özgürlüğünü ve toplumsal cinsiyet eşitliğine doğru ilerlemeyi önemli ölçüde engellediğini tespit etmiştir
– APPG, şiddete maruz kalan kadınların STK’lardan ve diğer yardım kuruluşlarından sığınma fırsatını engellediği için, Türkiye’deki kadın örgütlerinin kapatılmasının özellikle endişe verici olduğunu tespit etmiştir
– APPG, toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin Türkiye’de yükselişte olduğunu ve bunun yalnızca Kürt kadınları ve kız çocuklarını değil, genel nüfustaki kadınları ve kızları etkilediğini tespit etmiştir
– APPG, Birleşik Krallık hükümetini, hem Türk nüfusunda hem de siyasi hayatta kadın cinayetlerini sona erdirmeyi ve kadın haklarını desteklemeyi amaçlayan siyasi sistemleri aktif olarak teşvik etmeye çağırıyor
– APPG, Birleşik Krallık hükümetinin savunmasız durumlarda kadınlara yardım eden uluslararası kuruluşları desteklemesini tavsiye ediyor
-APPG, Birleşik Krallık’ın Türkiye’yi İstanbul Sözleşmesi’ne yeniden katılmaya ve onu tam olarak uygulamaya en güçlü şekilde çağırmasını tavsiye ediyor
BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ
Türkiye’de basın özgürlüğünün Türk hükümeti tarafından sürekli olarak baskı altında olduğunun belirtildiği raporda devlet tarafından Kürt medyasının hedeflendiği de vurgulandı.
– APPG, Türkiye’nin demokratik kurumlarının ve demokratik kültürünün son yıllarda önemli ölçüde zayıfladığını ve ifade özgürlüğünün önemli ölçüde kötüleştiğini tespit etmiştir
– APPG, Hükümeti, özgür medyanın bastırılması yoluyla ifade özgürlüğünün yok edilmesini kınamaya çağırıyor. APPG, gazetecilerin tutuklanmasını, bireylerin hükümeti veya Türkiye’de meydana gelen vahşeti eleştirme özgürlüğünü fiziksel olarak engellemek için gerçekleştirildiğini tespit etmiştir.
– APPG, Türkiye’de şu anda hapiste olan gazetecilerin sayısını ciddi endişe verici bulmaktadır
– APPG, Birleşik Krallık hükümetinden tutuklu gazetecileri ve Kürt kültürünün ifadesini desteklemeyi amaçlayan kuruluşları desteklemesini talep ediyor.
– APPG, Birleşik Krallık hükümetini hapsedilen gazetecilerin Türkiye’deki ifade özgürlüğü üzerindeki etkisini artırmaya çağırıyor.
– APPG, Birleşik Krallık hükümetini gazetecilere yönelik işkence ve baskıyı şiddetle kınamaya çağırıyor.
KÜRT ÖRGÜTLERİNİN ULUSLARARASI SINIFLANDIRILMASI
Raporda Belçika’da PKK’nin bir terörist örgüt olmadığı yönünde alınan karara atıfta bulunarak artık bu tanımın yapılmasının yasal dayanağının sorgulanır durumda olduğu da vurgulandı.
Türkiye’nin insan hakları için mücadele eden kesimleri dahi terörist olarak değerlendirdiğinin belirtildiği raporda PKK’nin barış görüşmeleri sürecine iyi niyetle katıldığı ve siyasi alana geçme yönünde çaba sarf ettiğinin de altı çizildi.
Komisyon İngiliz hükümetine şu tavsiyelerde bulundu:
– APPG, FAC’nin Birleşik Krallık hükümetinin tarihsel deneyimlerinin Türkiye’de barışı desteklemek için değerli olabileceği sonucunun doğru olduğunu tespit etmiştir
– APPG, Birleşik Krallık hükümetini, “terörizm” etiketinin uygulanmasının, çok çeşitli Kürt siyasi ve kültürel örgütlerine, sadece Kürt oldukları veya Kürt özerkliğini destekledikleri için uygulanamayacağını açıklamaya çağırır
– APPG, Birleşik Krallık hükümetini, Türk hükümetinin HDP kovuşturmalarındaki söyleminin güvenilirliğini ve PKK’nin kendisini dikkate almaya çağırır
– APPG, Birleşik Krallık hükümetinin PYD-YPG’yi terör örgütü olarak tanımlamasında Türkiye’den kayıtsız şartsız ayrılmasını ve bu örgütlerle sahada birlikte çalışmasını tavsiye eder
– APPG, hükümeti, PKK ve Türk hükümetinin bir barış anlaşmasına varabileceği bir süreci desteklemek için Kuzey İrlanda’daki deneyimleri kullanmaya çağırıyor.
