HABER MERKEZİ- Sosyal Bilimler Akademisi yazdı
Suriye’de En Gerçekçi Çözüm Demokratik Konfederal Sistemdir- III
Suriye’de En Gerçekçi Çözüm Demokratik Konfederal Sistemdir-II – Nûçe Ciwan
Demokratik konfederal bir rejimin temel özellikleri şunlar olabilir.
Ortak Çatı Meclisi. Farklı kanton vb temsil eden bir çatı meclisi, dış politika, savunma ve ticaret gibi konularda koordinasyonu sağlar.
Yerel Yönetimlerin Güçlendirilmesi. Kanton vb iç işlerinde tam bağımsızdır ve kendi bölgesel politikalarını belirler.
Kadın Özgürlüğü ve Ekolojik Denge. Kadınların toplumdaki rolü güçlendirilir, kendi özgün örgütlenme ve demokratik sistemlerini geliştirirerek ekolojik sorunlara duyarlı politikalar geliştirilir.
Demokrasinin temeli. Demokratik konfederalizm, halkın doğrudan katılımına dayanan bir sistemdir. Radikal demokrasi, kadın özgürlüğü ve ekolojik sürdürülebilirlik bu modelin temel taşlarıdır.
Merkezi Otoritenin Zayıflaması, Merkeziyetçi bir devlet yerine, yerel yönetimlerin öne çıktığı bir yapı inşa edilir.
Demokratik Konfederal Koordinasyon Sistemi.
Merkeziyetçi Yönetim Yerine, Esnek Koordinasyon.
Demokratik konfederalizm, merkezi otoriteyi reddetmez ancak onu sınırlayarak, farklı toplulukların özgün ihtiyaçlarına göre esnek bir koordinasyon modeli önerir. Bunun için, etnik, inanç ve coğrafik temelli federatif sistem örgütlenmesine gider.
Halkların Kongresi ve Temsilciler Meclisi. Halkların kongresi, etnik, inanç ve kültürel çeşitliliğin ulusal düzeyde temsil edildiği bir meclis olarak işler.
Temsilciler meclisi ise, kantonların ve bölgelerin yerel yönetimlerini ulusal düzeyde koordine eder. Veya şu anda demokratik özerklik sisteminde örgütlenen sistem modeli geliştirilir.
Tüm özerk kanton ve bölgelerin temsilcilerinin bir araya geldiği bir ulusal koordinasyon organını oluşturulur. Bu yapı, dış politika, güvenlik ve ekonomi gibi ulusal düzeyde ortak politikaları belirler.
Yerel Yönetimlerin Yetkileri. (kanton, eyalet, özerk yapı, federatif sistemler) İç güvenlik, Eğitim, sağlık, tarım, enerji gibi konular tamamen yerel yönetimlerin sorumluluğunda olur.
Ulusal ordu olmakla birlikte, ordunun örgütlenme biçiminde yeni bir örgütlenmeye gidilir. Çünkü kültür, Etnisite ve inançların anayasal güvence altına alınması yanında, tam demokrasi sistemine geçebilmesi için öz savunma gücü olmalıdır. Fakat bu demokratik ulusun ordu komutası, yerel komutanların bileşiminden oluşmalıdır. Bundan geri adım atılamaz.
Suriye’de Demokratik Konfederal Modelin Formülasyonu. (Coğrafi, Etnik, İnanç ve Kültürel Çeşitlilik.)
Suriye’nin çok kültürlü yapısını ve mevcut gerçekliklerini göz önünde bulundurarak, demokratik konfederal bir sistem, coğrafi özeliğin önde olmasına yol açacak bir şekilde etnik, inanç ve kültürel zenginliklere dayalı bir formülasyonla inşa edilebilir. Bu model, merkezi otoritenin yerine, esnek bir koordinasyon sistemiyle toplumsal çeşitliliği korumayı ve yerel yönetimlerin özerkliğini güçlendirmeyi hedefler.
1. Coğrafi Temelli Yönetim Birimleri. (kanton, federatif yapı, eyalet, özerklik)
Suriye’nin farklı bölgeleri, coğrafi özelliklerine ve demografik yapısını, farklı kültür ve inanç yapılarına göre (özerk, federatif, kanton, eyalet) yönetim birimlerine ayrılabilir. Her bölge, kendi tarihsel, kültürel ve demografik özelliklerine göre federasyon veya özerk bölge olarak yapılandırılmalıdır.
Doğu Suriye. Fırat’ın doğusundaki geniş coğrafyada, Rakka, Tabka, Kobane, gre sipi, Serêkaniyê, Haseke, Kamışlo, derik gibi yerleşim yerleri özerk kanton veya diğer yönetim biçimleri olarak organize edilir. Fırat Demokratik Konfederasyonu” veya “Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Federasyonu” olarak kapsayıcı bir tanım olabilir.
Lazkiye ve Tartus. Alevi topluluğunun yoğun olduğu bu bölgeler, kendi kültürel ve inanç temelli yönetim biçimlerini kurar.
Cebel-i Dürzi. Dürzilerin yoğun olduğu bölgede, topluluklarının geleneksel yapısına dayalı bir özerklik modeli veya diğerleri uygulanır.
Arap sunni halkı bu kapsama alınacak ise, en yoğun bölge, hama, humus ve şam çevresidir.
a. Süriye için coğrafi temele dayalı federatif sistemin temelleri.
Bu model, süriyenin farklı bölgeleri, coğrafi özelliklere ve tarihsel-kültürel bağlara göre federatif yapılara dayanmaktadır. Her federatif bölge, içinde yaşayan etnik ve inanç toplulukların temsiline olanak tanıyacak şekilde örgütlenirken aynı zamanda ulusal düzeyde birliği koruyacak bir çerçeve sunar. Her federatif bölge kendi coğrafi özellikleriyle şekilenirken, enerji, su, tahıl ve diğer doğal kaynaklar üzerinde de yönetim hakkını sahip olacaktır. Bu kaynakların adil kullanımı, yerel kalkınmayı desteklerken ulusal düzeyde bir dayanışma mekanizmasıyla yönetilecektir.
Alevi Federasyonu. (lazkiye ve tartus)
Bu federatif yapı, alevilerin yoğunlukta olduğu lazkiye ve tartus bölgelerini kapsayacaktır. Ancak bölgedeki sunni, hristiyan ve diğer topluluklar da kendi iç örgütlenmesini meclis tarzında geliştirirken federatif meclis içinde de belirlenen kotalar şeklinide temsil hakkını sahipm olacaktır. Alevi Federasyonu, özellikle inanç ve kültürel özgürlüklerin korunması ile diğer toplulukların eşit temsiliyetini sağlamayı hedefleyecektir. Kaynak açısından bu bölge, akdeniz kıyılarına erişimiyle stratejik bir öneme sahiptir. Tartus limanı, uluslararası ticaret için bir merkezi işlevi görürken, bölgedeki tarım arazileri ve balıkçılık, ekonominin diğer temel taşıdır. Alaevi Federasyonu bu kaynakları kullanarak hem yerel halkın ihtiyaçlarını karşılayacak hem de ulusal ekonomik katkı sağlayacaktır.
Doğu fırat Federasyonu. (kuzeydoğu süriye)
Kürtler, araplar, suryaniler, ermeniler gibi farklı halkların bir arada yaşadığı bu bölge, demokratik konfederalizm ilkesine dayalı bir federasyon olacaktır. Kürt nüfusunun ağırlıkta olduğu alanlar, özerk, yerel yönetimlere sahip olacak, arap, suryani ve diğer topluluklar da kendi yerel yönetim organlarını oluşturabilecektir. Bölgede ortak meclisler, bütün kesimlerin eşit katılımı garanti altına alacaktır. Kaynak bakımından, petrol, doğal gaz rezevleri ve tarım açısından süriyenin en zengin bölgelerinden biridir. Aynı zamanda fırat nehri, bölgeye tarım, su yönetimi ve enerji üretimi açısından büyük bir avantajı sunmaktadır. Bölgedeki enerji kaynakları, yerel kalkınmayı destemekle kalmayacak, federasyonlar arasında paylaşılarak ulusal bir ekonomik yapı inşa edilecektir.
Durziler Federasyonu. (güney süriye, süveyda)
Durzilerin yoğun olarak yaşadığı süveyda ve çevresi, bu federasyonun merkezi olacaktır. Durzi topluluğu, kendi inanç ve kültürlerini özgürce yaşatırken, bölgede yaşayan diğer gruplar da temsil hakkını sahip olacak ve yerel örgütlenme imkanına kavuşacaktır. Süveyda da tarım arazileri ve meyve bahçeleriyle öne çıkan bir bölgedir. Aynı zaman da güneş enerjisi potansiyeli oldukça yüksektir. Durzi Federasyonu, yerel halkın ekonomik ihtiyaçlarını karşılamak için tarım ve yenilebilir enerji kaynaklarını kullanırken, bölgedeki su kaynaklarının sürdürebilir yönetimi için ulusal iş birliği mekanizmasına katılacaktır.
Şam ve çevresi Federasyonu.
Şam hem coğrafik hem de kültürel olarak süriyenin kalbinde yar almaktadır. Şam ve çevresinde yoğunlaşan sunni arap nüfus, bu federasyonun merkezini oluşturacak, ancak buradaki farklı inanç ve etnik grupların temsil hakkı da sağlanacaktır. Başkent olması dolayısıyla, şam’ın federasyonlar arası koordinasyonda Önemli bir rolü olacaktır. Bölge ticaret, sanayi ve hizmet sektörleriyle süriyenin ekonomik kalbi niteliğindedir. Şam Federasyonu (esnek koordinasyon) ulusal düzeyde koordinasyon ve ekonomik merkezi olma rolünün üstlenirken, aynı zamanda su kaynakların (barada nehri) sürdürebilir yönetimini sağlayacaktır.
Yerel yönetim ve ortak meclisler.
Her federatif bölge, kendi coğrafyasına özgü bir yerel yönetim sistemi gelişecektir. Bu yönetim sistemleri, o bölgede farklı halkların ve inanç gruplarının ortak temsiline dayalı olacak şekilde bölge meclisi yapılandırılacaktır.
Ortak meclisler.
Federasyon içindeki tüm toplulukların eşit şekilde temsil edileceği meclisler oluşturulacaktır. Bu meclislerde alınan kararlar, geniş katılım ve uzlaşıyla belirlenecektir.
Yerel özerklikler.
Her topluluk, kendi dil, kültür ve inançlarını yaşatacak bağımsız yapılır kurma hakkını sahip olacaktır. Ayrıca her alan Etnisite, inanç ve kültür nüfusuna göre kendi yerel meclisini oluşturacak ama alanın yerel meclisleri içinde inanç ve kültürlerinide eşit düzeyde katılımı sağlanacaktır.
Federasyonların ulusal düzeyde koordinasyonu.
Tüm federasyonlar, süriye genelini ilgilendiren konularda işbirliği yapmak ve ortak kararlar almak üzere bir ulusal konfederal meclisi oluşturmalıdır. Bu meclisin temel görevleri, dış politika, savunma ve enerji gibi stratejik konularda koordinasyon sağlamak. Federasyonlar arasında çıkabilecek sorunları çözmek ve ülkenin genel birliğini korumak olacaktır.
Enerji ve ekonomik kaynakların yönetimi.
Her federasyon, kendi bölgesindeki doğal kaynakları öncelikle yerel halkın ihtiyaçalrını karşılamak üzere kullanacaktır. Ancak bu kaynaklar, ulusal düzeyde bir meclis mekanizmasıyla diğer federasyonlarla da paylaşılacaktır.
Ortak enerji havuzu. Bütün kaynaklar federasyonlar arası eşit bir şekilde dağıtılacaktır. Bu dağıtım, ulusal federasyon meclisi tarafından şeffaf bir şekilde denetlenecektir. Rejim döneminde eşit paylaşılmıyan ve geri kalan bölgeler pozitif yaklaşılacaktır.
Gelir paylaşımı. Federasyonların ticaret, enerji ve tarım gelirlerinden elde ettiği kazanç, ulusal düzeyde ortak kalkınma projesine aktarılacaktır.
Yerel kalkınma fonları. Her federasyon, ekonomik kaynaklarını yerel alt yapıyı güçlendirmek, eğitim ve sağlık hizmetlerini geliştirmek için kullanılacaktır.
Ulusal federasyon meclisi ve kaynak koordinasyonu.
Enerji ve ekonomik kaynakların sürdürülebilir yönetimi, ulusal federasyon meclisi ratafından koordine adilecektir. Bu meclis, federasyonların temsilcilerinden oluşacak ve aşağıdaki görevleri üstlenecektir.
– Enerji kaynaklarının federasyonlar arasında adil dağıtımı.
– Ortak alt yapı projelerinin planlanması ve finansmanı.
– Ticaret ve uluslararası ilişkilerde koordinasyon.
