RÊBERÊ GELAN ABDULLAH OCALAN
“Li dijî modernîteyê ez xwe diparêzim. Biqasî ku di nava qalibên zanistî de bême stran, ez îfadeya zanistî ya parêznameya xwe tercîh dikim. Min heta niha her tim wisa kir. Lê ruh û giyanê min timûtim û misêwa dinihurandin ku hinek tişt kêm dimînin. Min timî his dikir ku awayê ravekirinê yê zanista modernîteyê di berdêla destkişandina ji hin tiştan de pêk tê. Ez ji xwe piştrast bûm ku ev şêweyê ravekirinê hewce bû, lê qîma min nedikir. Ez her ku li ser mijarê diponijîm, vê rewşê sihêrbazên ji sihêrbaziya xwe ketî û rabihên Sumer û Misriyan ên ji pîrozbûna xwe ketî û xwe vekişandibûn perestgehên xwe û li ser çarenûsa mirovan nivişt dinivîsandin dianîn bîra min. Ew zimanê modernîteyê ku her diçû akademîk, pispor û sembolwarî dibû, dest pê dikir dişibiya zimanê rahib û sihêrbazên di serdema pêşî de bêhtir hêvî didan mirovan. Heta ji wan bêhtir bêhêvî bûn, ji sêhra xwe ketîbûn, bûbûn şaxekî ji wan ên bêcan û bêheqîqet. Li gorî tehlîla dawî, bi tenê çerxa sîstemê digerandin ku ew çerx jî karê didizin. Li vir dixwazim gotineke Fîlozof Nietzsche ya gelekî balkêş diyar bikim. Nietzsche weha dibêje; “Huner jiyanê baştir îfade dike, heqîqet bi hunerê baştir tê ravekirin.”
Rojên min ên di nava pencê dibistanên modernîteya Tirkê Spî yê faşîst de hê jî baş têne bîra min. Dema min gava xwe avêt dibistana seretayî min xeyal dikir ka ez ê bi cinawirekî çawa re rûbirû bibim. Bîranînên wan rojan hê jî teze di hişê min de ne. Çi tiştekî xerîb e, ez bûbûm zarokê xweşdivî yê wan cinawirên pêşî li wan rast hatibûm. Ewqas qedrê min digirtin, ez li ser destan datanîm. Min jî ji wan re hêk û mast dibir. Kengî peyvên pêşî yên Tirkî ji nava lêvên min derketin, min bi xwe dabû bawerkirin ku min bi awayekî serketî gav avêtiye bîrbirina giyana modern. Lê li wir halekî min hebû ku min veşartibû. Min rewşa ruhê xwe yê ji tirsa diricifî timî veşart û hewl da nîşan nedim. Bi herhalî kesayeta durû bi vî awayî pêk dihat. Min nizanîbû gund û malbatê çi daye kesayeta min, jixwe min fêhm jî nedikir. Tişta ez dizanim, ez nebûbûm ewladekî bi xêr yê gund û malbatê. Her kesî hêdî hêdî di binî re digot, rewşa Evdilayê Uwêşê derdekî bê derman e, xêr û hêvî jê nîne. Ev gotegot belav dibûn. Min ji ber vê rewşê fedî dikir, zivêr dibûm, lê min nikarîbû ji vî tewrê xwe paşve gavê biavêjim. Her ku diçû ez bi tenê dimam. Her kesî zarokê xwe ji min dûr digirt. Em dema derdiketin gera li derveyî gund razî nedibûn wan bişînin. Çend rêbazên min hebûn ku ji bo ez xwe bidim qebûlkirin. Min bi nêçîrvaniya çûkan, seansên kuştina mar û gumgumokan bal dikişand ser xwe. Di dema dibistana seretayî de min gelek dua ji ber kiribûn û ji ber dawa melê ranedibûm (bi sedema mînberê) û di nava refên nimêjê de min cih digirt û bi vî awayî min zêdetir bal dikişand ser xwe. Jixwe Mele Muslim hukmê xwe yê pêşî di heqê min de dabû û gotibû “Bi vê lezê biçe tu yê karibî bifirî” gotinên wî yên bi vî rengî belav dibûn û ez jî têra xwe bi firê xistibûm.
Bi vê lezê di rêya dibistana seretayî ya bi qasî saetekê de min ji koma xwendekarên perwerdeyê re pêşengî dikir û di kêliyên bêhndanê de min li pêşiya wan meletî dikir. Jixwe min berê jî ev anîbû ziman. Lê îmamtiya min demeke zû îfade dike û wisa li cihê xwe ma. Çavên min çûbûn ser modernîteya Tirk. Min fêhm kiribû ku ez ê bi hêsanî ji wê qut nebim. Dîsa min berê diyarkiribû ku li ser navê Kurdîtiyê çi li ser min hebû li pêşiya min dibû asteng û nedihişt ez xwe bigihînim modernîteyê. Jiyana min a li dibistanên modernîteyê heta bi Newroza sala 1973’an ango dema min wêriya koma pêşî li ser navê Kurd û Kurdistanê biceribînim, hema mîna robotekî derbas bû. Ez dema hewl didim şîrove bikim ka ew jiyan çi îfade dike, ez divê bibêjim ku ew hîçtî û netiştekiyeke mezin e. Li hemberî modernîteya Tirk, ez dikirim ne tiştek. Vê rewşê ne bi tenê rê li ber kesayeteke bi kompleks vedikir; di heman demê de rê li ber kesayeteke pûç vekiribû, a ku ti têkiliya wê bi jiyanê re tine, ya rastî dema dixwaze serketî bibe mîna robotan çend gotinên jiberkirî yên şildim bildim dubare dike. Di van salan de aliyê min ê herî hêja ye ku mirov behsê bike, ev kesayeta robotwarî ye ku min bêqusûr û serketî pêk aniye. Bi rastî kesayeteke zor e ku mirov bide nasîn. Ez hîç bawer nakim ku filmê wê jî bê çêkirin. Lê dîsa jî divê ez dubare bikim ku bi wî halê xwe jî ji dibistana seretayî heta bi Fakulteya Siyasî ez xwendekarê herî xweşdivî û xuya yê ber dilê tevahiya mamosteyên xwe yên jin û mêr, esker û sivîl bûm. Bi herhalî pirsgirêkek e ku ji hev derxistina wê zor e.
Di tevahiya vê pêvajoyê de min li gorî xwe ji hewaya xwe ya serokatiyê ti carî paşve gav neavêt. Baş e, eger ez dubare bipirsim rewşeke min a rûhî ya çawa hebû, ev ê weke pirseke bersiva wê gelekî nediyar bimîne. Ya rastî divê ev pirs bê kirin: Gelo bi rastî ruhekî xwezayî li cem min mabû? Ma modernîteya li hemberî min ruhekî xweserî min hiştibû? Belkî jî encama herî girîng a mirov ji vir derxe ew e, li hemberî modernîteyê mîna ku ez her saet xwe di îmtîhanê de bihêlim tevgeriyabûm. Ez ê bi awayekî serketî ji sinifên xwe bibihuriyama, lê ti carî ez ê weke wê nebûma. Baş e, ez ê bibûma çi? Pirsa li hewa daliqandî dimîne ev e. Yanî divê mirov zanibe li hewa daliqandî mayîn çiqasî zor e. Ez bibêjim jiyanek wisa derbas bûye, belkî ez karibim hinek xusûsetên wê rave bikim. Modernîte bi awayekî yekalî nasnameya te înkar û îmha dike. Li hemberî vê ez jî bi jiyanekê radibim ku hevtayê wê kêm hatiye dîtin li ber xwe didim. Bêguman bi vî awayî mirov dikare şîrove bike. Di vê nuqteyê de min rewşa xwe timûtim bi nasnameya jinê re ku tevahiya dîroka şaristaniyê rewşa ketiye navê daye ber hev û muqayese kiriye. Min jiyana xwe ya kurtik a antî-modernîst û berxwedana jinê ya antîşaristaniyê ya hezarê salan wekhev didît. Bi vî awayî, her ku diçû min ji nêzîkatiya cinsiyetparêz a li dijî jinê nefret dikir, kirêt û rezîl didît. Ez pirr zû lê varqilîm ku pîrektî pirrpiçûkxistin e.
Di vê navberê de, mijareke din a girîng heye, heke ez behsa wê nekim, ez ê nikaribim ji vê babetê bibihurim. Ew jî têkiliya min a bi Xwedê re bû. Heta bi sinifa dawî ya lîseyê min rîtuelên xwe yên dilsoziya bi wî re bi nimêj û rojiyê bi cih dianîn. Lê gumanên min ên der barê hebûna wî de hema bêje ez anîbûm ber xwekuştinê. Ez li gorî xwe li wî digeriyam û di gerdûnê de heta bi pirtikeke tozê jî li her derê ez li wî digeriyam. Vê şopgeriya min ji zêdekirina gumanên min wêdetir ti encam nedida. Tam jî di vê demê de min ê dînê çepgiriyê û pêxemberê wê yê nû Marks nas bikira.
Berî ku ez çepgiriyê nas bikim, gelo ez rastgir bûm? Eşkere ye ku rastiya dualîteya rastgir-çepgir ne ew dualîte ye ku rastiya me îfade bike. Ya rast rêûresm-modernîte ye, yan jî ya bêhtir rast ew e, divê dualîteya rastiya civakî-modernîte be. Têgîna Ellah ez hejandibûm û ev bi xwe hejîna civaka ji rêûresmê li hemberî civaka modern bû ku di şexsê min de nîşan dida. Sembola nasnameya serdest a civaka ji rêûresmê Ellah bû û xwe li hemberî xwedayê laîk ê civaka modern dewleta netewe nikaribû li ser piyan bigirta. Min ê ev yek gelekî paşê ji hev derxista. Ber bi salên 1970’î ve bi vî awayî ez pêxîrtengî bûbûm û dihejiyam. Piştî ku min rewşa xwe ya hejînê bi vî awayî îfade kir, tam jî di wan deman de li cem rastgir an çepgirên bi hev re di nava şer de bûn ji bo derketina ji vê tengasiyê li çareyê geriyam. Tê bîra min, weke kesekî nimêjker pêşî min rastgir pelandin. Li Enqereyê rojên ku min nimêj li Mizgefta Maltepeyê dikir, heta bi salên 1969’an jî çûn. Rojên min îrşad dikirin, ne kêm bûn. Heta bêyî ku ez destûrê bistînim, min li konferansa Necîb Fazil Kisakurek ê weke ‘Ustadê Mezin’ dihat bi navkirin li Ocaxa Tirk guhdarî kir. Ez gelekî bi heyecan bûbûm. Xeyal meyal Kovara Rojhilata Mezin tê bîra min. Eşkere ye, dengek bû ku hêz dida mefkûreya min a der barê Xwedê de ku dihejiya. Li Komeleya Têkoşîna Li Dijî Kominîzmê li Silêman Demirel û Refîk Korkut rast hatibûm. Piştre nizanim çawa çêbû, lê min di bin balgiya xwe de pirtûka bi navê ‘Alfabeya Sosyalîzmê’ dît. Min ji ber xwe ve dest pê kir xwend. Tê bîra min, hê min neqedandibû hisên bi vî rengî li cem min çêbûbûn: “Muhammed têk diçe, Marks bi ser dikeve.” Ne bi bîreweriyeke zelal, lê bi hisan rêya nû hatibû bijartin.
Dîsa di wê demê de cenazeyê Serokê Dadgeha Bilind ê wê demê Îmran Oktem di ber dibistana me ya qişleyî Lîseya Pîşeyî ya Tapû Kadastro re derbas dibû. Car din bêyî ku kes tesîrê li min bike, bi awayekî ji dilê min bê, pêşî bi çend gavên bizdonek tevlî merasîma cenaze bûbûm. Bêguman ev tevlîbûn bi awayekî bîrewerî û bawerî çênebûbû; di atmosfereke meraqê de mîna heweseke ber bi rastgiriyê, mîna heweseke ber bi çepgiriyê pêk hatibû. Eşkere bû ku ez ewqasî serwext nebûbûm ku rastgirî û çepgiriyê ji hev derxim. Di vê mijarê de lêgerînên min ên wisa bi hêz jî tinebûn. Buhran û pêxîrtengiya rûhî bêhtir ez mijûl dikirim. Di jihevderxistina dîn û felsefeyê de gelekî dijwar şoke bûbûm. Min ê gelekî paşê fêhm bikira ku di bingehê vê de jihevderxistina civaka rêûresmê û modern heye. Hûrûkûr fikirkirina min a li ser dîn di dema dibistana seretayî, navîn û lîseyê de her hebû. Pirtûkên Seyîd Qutûb jî bi destê min ketin, lê ne xwediyê wê tesîrê bûn ku ji pêxîrtengî û buhrana min re bibin çare û derman.
Di sala 1970’î de min dibistana xwe qedand û li Amedê weke karmendê dewletê hatim erkdarkirin. Min li vir mûçe û bertîl nas kirin. Dema min cara pêşî bertîl xwar ez hejiyam. Dema ku Peyas hê gund bû, bêyî ku haya min jê hebe min îmzeyeke bi kêra gundiyan bê danî û bi pereyê wê demê ez ne şaş bim min çar hezar xistin bêrîka xwe. Ez wê şevê ricifîm. Pîvana min a exlaqî bertîlxwarin qebûl nedikir. Lê min yekser ji vê re çare dît. Ez fikirîm ku ez ê vî pereyî di demên pêş de ji bo armancên civakî ango der barê Kurdayetiyê de bi kar bînim; bi vî awayî min dawî li lerzîna xwe ya exlaqî anî û ev bêhtir exlaqî xuya dikir. Armanca rûmetbilind ji armanca nizim dibihurî. Bi vî awayî, bi teşwîqa atmosfera bajêr jî eleqeya min a ji bo Kurdîtiyê her ku çû zêde bû. Min sermayeya xwe ya pêşî li Kurdîtiyê razandibû û çîrokê bi vî awayî dest pê kir. Bûyera behsa wê dikim di heman demê de kesayeta min jî nîşan dide. Ji rojên zarokatiyê yên têne bîra min, ez her tim evîndarekî civakê bûm. Gotin di cih de be, ez nexweşê civakbûnê bûm. Mînak, qet kêfa min nedihat ku diya min û xizmên me min bixin himbêza xwe, lê hevaltî û hogirtiya bi zarokên malbatên hevrik re têra xwe bala min dikişand. Ji şehîdên me yên mezin Hesen Bîndal ji bo min yek ji wan hevalan bû. Ji bo keçikan jî pîvana min bi heman rengî bû. Lê haya min jê hebû ku di vê qadê de derfetên têkilîdanînê bi sînor bûn. Lê tê bîra min ku min timî qedexe bin pê dikirin.
Di sala 1971’ê de min li Fakulteya Huqûqê ya Zanîngeha Stenbolê navê xwe nivîsand. Min hem li taxeke neqane xwedî jiyana modern Bakirkoyê karmendî dikir, hem jî min Stenbol nas dikir. Bêguman vê yekê wê bandor li min bikirana. Rojên bi liv û lebat ên Dev-Genç û DDKO’yê bûn. Eleqeya min ji bo herduyan jî hebû. Bi awayekî fermî jî bûm endamê DDKO’yê. Bîranîneke min a der barê semînerekê de, dibe ku der barê nasnameya min de hinek agahiyan bide. Bi awayekî seyr û balkêş min gotibû Hz. Muhammed jî gotiye “Ya rebî, îmkana dewletbûnê nede Kurdan, eger bibin dewlet wê dinyayê teng bikin.” Endam û ciwanên DDKO’yê bi nîv çavên gumanbar li min mêze dikirin. Komele ya çanda Rojhilat bû. Min li vir, di atmosfereke bi guman de guftûgoyên bi rojan û dirêj ajotin, kirin. Lewma gotinên bi vî rengî dihatin gotin, “Îcar ev çi gotin in, Kurdê dewletê ava bikin”, “Ma dema van gotinan e”, “Gelo dibe ku ev provokator be?”.
Ji wan rojan bîranîneke min a girîng diyalogeke di navbera min û Serokê demê yê DDKO’yê Mehmet Tuyuz de ye. Rêxistiniyeke bi şêweyê DDKO’yê û fikrên wê zêde ez tatmîn nedikirim. Mîna di meseleya dîn û dewletê de ez timî dibûm sedema guftûgoyan. Lê di pirsgirêka Kurd de ez hê bi çarpîkan dimeşiyam ango hînê şagirt bûm, lewma hêza min a pêşniyar bikim tinebû. Serokê DDKO’yê ji min bi tecrûbetir bû. Ez bawer dikim ku min bala wî kişandibû. Timûtim dihat cem min û digot “Apo pêşniyaran bike, pêşniyaran!” Bi vî awayî gotina wî bala min kişand. Lewma min ti carî ji bîr nekir û min hewl da bi cih bînim. Ez yeqîn dikim ku ew jî mîna Serokê PDK’ê Faîk Bucak mîna şerekî navmalbatê nîşan dan û bi destê kontrgerîlla kuştin. Dîsa hînê jî tê bîra min: Dema darbeya 12’ê Adarê bû, Mûsa Anter ji koma me ya piçûk a sempatîzanan re gotibû “Ew xwe bi xwe bi hev ketine, em bi karê xwe rabin, yekîtiya xwe xurt bikin.” Dibe ku helwesta wî milliyetgirî be, lê manedar bû. Jixwe bagera 12’ê Adarê rabûbû.
Bîranîna min a dawî ya li Stenbolê der barê civînekê de ye. Civîn li Maçkayê li salona Zanîngeha Teknîkê ya Stenbolê pêk hatibû. Nizanim çawa çêbû, ez jî li salonê bûm. Salon gelekî qelebalix bû. Yek ji civînên herî krîtîk ên Dev-Gencê bû. Ji nişkê ve Mahîr Çayan, Yusuf Kupelî û Munîr Remezan Aktolga (Aktolga dibe ku navê şaş be, dibe ku navê rast Sînan Kazim Ozudogru) ketin hundir. Pêşeng Mahîr bû. Bi şêweyekî şoreşgerî dest danî ser mîkrofonê û axaftineke dirêj kir. Ji axaftina wî tiştên di bîra min de mane ev in: “Revîzyonîzm tehlûkeyeke ciddî ye, xwe li Marksîzmê alandiye; weke ku di her meseleyê de kirî, di meseleya Kurd de jî (ez cara pêşî dibihîsim ku nav li meseleyê tê kirin) oportunîst tevgeriyaye. Netewe bi xwe çarenûsa xwe diyar dikin û meseleya Kurd jî ev mesele ye. Eger Kurd bixwazin dikarin mafê xwe yê avakirina dewleteke serbixwe bi kar bînin. Li vir erka dikeve stûyê me Marksîstan ew e, ji bo Kurd bigihîjin vî mafê xwe divê em destekê bidin têkoşîna wan.” Bi awayekî vebirrî bandor li min kiribû. Tîmsalê şoreşgertiyê bû. Şoreşgerek bû ku ji serî heta binî gotin û çalakiyên wî hevdu digirtin. Eşkere ye ku yek ji wan kesayetan e, gelekî bandor li min kiribû. Sempatiyeke min a mezin jêre çêbûbû. Nasnameya min a civakî ji bo min gelekî girîng bû û wî der barê wê de rê nîşanî min dabû ka ez ê çi bikim û çawa tevbigerim. Ev hemû jî di wê dema kin de bi awayekî balkêş kiribû. Heman salê li Maltepeyê ew berxwedana wî ya navdar a bi Cevahîr Huseyîn re li dijî hêzên çekdar ên dewletê, bi birîndarî girtina wî, ji zindanê revandina wî û dîsa şehadeta wî ya tevî hevalên wî di Adara sala 1972’an de li Kizildereyê, van qonaxan hemûyan gav bi gav ez ber bi jiyana şoreşgerî ve birim. Eger ez ê bi xwe re û bi civakê re dilsoz bimama, ti rê û çareyeke min a din tinebû, diviyabû ez li ser xeta van qonaxan bimeşiyama.
Ji nava bîst kesan û bi bûrsê min navê xwe li Fakulteya Siyasî ya Enqereyê nivîsî. Di vê de gavavêtina Mahîran rola xwe girîng bû. Dema ku Mahîr û neh hevriyên wî li Kizildereyê hatin kuştin, min ji çalakiya boykotê ya li Fakulteya Siyasî ya Enqereyê re pêşengî kiribû. Di 7’ê Nîsanê de ketim girtîgehê û bi qasî heft mehan di hundir de mam. Ji dadgeran Yuzbaşî Bakî Tûg ku cezayê darvekirinê dabû Denîz Gezmîş û hevalên wî, der barê endambûna min a rêxistinê de ji ber kêmbûna delîlan (ez yeqîn dikim ku Dogan Firtina yê THKP-C’ê bavê wî ji dadgerên albay ên wê demê bû, lewma ji 15 sal cezayê diviyabû bi sedema endambûna rêxistinê li me bihatana birîn bi saya vê ekîbê, bi sûkî em filitîn) cezayekî demkin li min birrî. Ez zanim Bakî Tûg paşê gelekî xem xwarin. Di sala 1972’an de bûbûm sempatîzanê THKP-C’ê. Ez li ber endambûnê bûm. Bi awayekî pratîkî endam dihatim hesibandin. Lê hem pêvajoya girtîmayînê û hem jî piştî komkujiya Kizildereyê tesfiyekariya bi serê THKP-C’ê de hatî em li naverastê hiştin. Piştî vê bi salekê ango di serê sala 1973’an de li dora teza ‘Kurdistana Mêtingeh’ min dest bi avakirina komê kiribû. Bivênevê wê rêxistiyeke cuda pêk bihata. Lê em ne xwedî helwesteke milliyetgir bûn. Li cem min di rêza pêşî de Hakî Karer hebû. Ev hevalê ji Deryareş ji Ulubeyliyê di helwestpêşdebirina min de yek ji kesên li pêş ên xwedî rol bû. Bûyera min a jixweçûnê ya pêşî û dawî ku min berê jî behsa wê kiribû, li cem wî pêk hatibû. Eşkere ye ku di dema derketina holê ya fikrên mezin de hevaltî xwedî girîngiyeke dîrokî ye. Heta bi serê sala 1975’an, bêyî ku materyaleke nivîskî, mîna ku sirr û razek me hebe, min propagandaya komê bi dizî û devkî dikir. Çawa ku min qal kiribû, di sala 1975’an de pêşnûmeya pêşî me bi hev re amade kir. Me li wê mala ku em bi hev re lê diman çêkir. Ez şipiya bûm, mîna xîtab bikim dipeyivîm, M. Xêrî Dûrmûş jî erê dikir û dinivîsî. Ew axaftin li ser rastiya Kurd di asta pêşnûmeyekê de bû. Min pêşnûmeyeke dirêj dabû nivîsîn. Eger were lêkolîn, wê bê dîtin ku gelekî bi rêkûpêk e. Min hewl dabû ku ez bi awayekî kategorîk rewşa dinyayê ya kom xwe disipêrê û şertên xwecihî binirxînim. Li gorî wê demê, çarçoveyeke teorîk qîm dikir. Çawa ku her kes yeqîn dike, ne wisa, berevajî; koma me di warê îdeolojîk de koma herî bi gurçûpêç bû. Herçiqasî kom bi aliyê xwe yê çalakiyan derdiket pêş jî bi tezên xwe yên bi hêz ferqa xwe û yên din her ku diçû zêde dikir. Em mîna cemaeteke girêdayî amentûyê bûn.
Nivisandina fikrekê dişibe jidayikbûna zarokekî/ê. Ji vir û pêve pirsa bingehîn ew e, belkî jî ji awayekî biyolojîk û civakî mezinkirina zarokekî hezar qat zehmettir bi awayekî siyasî û çalakî mezinkirin û gîhandina wî/wê ye. Em dibînin ku di dîroka fikir û çalakiyên siyasî de bi hezaran mînak hene ku xweş çêbûne û ji diya xwe bûne, di temenekî ciwan de mirine. Pirr kêm ji wan bi awayekî serketî gihiştin û stewîna xwe îspat kirine. Dema 1974-75’an ji aliyê çalakiyan ve bi ezmûna Komeleya Hîndekariya Bilind a Demokratîk a Enqerê ADYOD’ê ve derbas bû. Min peywireke mîna serokatiyê bi rîsk girtibû. Min fikra xwe ya teorîk cara pêşî bi awayekî ciddî û çalak diceriband. Encam, bi awayekî stratejîk ji Çepgiriya Tirk qut bûm. Di sala 1976’an de em bi komek e (Hakî Karer, Kemal Pîr û Dûran Kalkan) ku bi kokên xwe Tirk bûn, ji Çepgiriya Tirk qut bûn. Teoriya komê jî li gorî vê bû. Îdeaya me ev bû: Bi pêşdebirina tevgera rizgariya neteweyî ya Kurdistanê pêkan bû ku Çepgiriya Tirk a di bin serweriya şovenîzma civakî de bi ser xwe ve bê. Gotinên Kemal Pîr ev rewş xulase dianî ziman: “Rizgariya gelê Tirk bi rizgariya gelê Kurd dibe.” Dîrokê ev fikir piştrast kiriye.
Bi sefereke sembolîk a propagandayê, min di sala 1977’an de gav avêt Kurdistanê. Di meha Adarê de min li salona berfireh a Odeya Mîmaran ji komeke qelebalix re cara pêşî tezên xwe di asta konferansê de eşkere kirin. Hema yekser piştî vê, Necatî Kaya’yê bi nasnav Pîlot ê ku ji ustegmeniyê îstîfa kiribû û navê xwe li Fakulteya Zanistên Siyasî nivîsandibû bi min re di sefera welêt de hevalbendî kir. Rawestgeha min a pêşî Agirî û Bazîd bû. Xusûseke girîng a divê ez diyar bikim der barê nasnameya Necatî Kaya de ye. Piştre ajantiya wî hat guftûgokirin. Ez ne şaş bim, li Antalyayê dema balafira dermankirinê bi kar tîne, balafira wî dikeve û dimire. Têkiliya wî ya bi min re bêqusûr bû. Gelekî bi disîplîn bû. Di serê meha Çileya sala 1977’an de me civîna xwe ya pêşî û ciddî li mala wî ya Enqereyê çêkiribû. Nûnerên me ji Kurdistanê bang li wan kiribû û kadroyên me yên Enqereyê di vê civîna girîng de amade bûn. Çi dibe çi nabe me devê sobeyê vekirî hiştibû. Eger polês ji nişkê ve bi ser me de bigirta me yê notên xwe biavêta sobeyê û bişewitanda. Jixwe di destê me de wekî din belgeyên nivîskî tinebûn. Dîsa bi qasî ku tê bîra min, di heman civînê de wexta me xwarin dixwar, Necatî gotineke bê maneya “Nêçîra çivîkan dikin, bi vê xwêdanîkê xwê li wan dikin û dixwin” anîbû ziman. Min ti mane nedabûyê. Paşê bi Kemal Pîr re bi israr şêlandina kûryekî û revandina Sabîha Gokçenê (pîlota jin a yekemîn û keça manewî ya Atatirk) pêşniyar kirin. Ji ber ku min ji bîr nekiribû ku Yuzbaşî Îlyas Aydin bi çalakiyên provakatîf rê dabû pêşiya Mahîr Çayan û koma wî û herweha bi sedema ku min bawer dikir rewşa koma me dest nade vê yekê, min destûra çalakiyên bi vî reng neda. Eger çalakiyên bi vî rengî pêk bihatana, bi îhtîmaleke mezin me yê dawî li koma xwe bianiya; bi kêmanî wê pêvajoyek bi awayekî cuda bi dawî bibûya. Di vî warî de helwesta min a bi tevdîr di cih de bû.
Wekî din, Necatî Kaya pereyên îddîa dikir ku ji tazmînatê bi dest xistine, bi zêdehî di ber komê de xerc dikirin. Wî bi xwe ji min re weha digot: “Bi tenê tu ferman bike. Ez ê xwe ji vî qatê çaran çip bikim biavêjim xwarê.” Yekî wisa bû, ji gotina xwe nedihat xwarê, dikarîbû bikira. Di sefera min a Kurdistanê de, li qûntara Çiyayê Agiriyê di deh civînên min ên pêşî û herî berfireh de ew bi xwe jî amade bû. Piştre veqetiya. Eger şaş nayê bîra min, piştre yan têkiliya min pêre çênebû yan jî pirr kêm çêbû. Di pêvajoya dema derketina derve de virde wirde pirr li min geriya. Ji sedî sed dixwest min bibîne. Heta bi mala me ya gund çûbû. Piştî ku ez derketim derve, haya min ji mirina wî çêbû û ez li ber ketim. Sîxur bû, yan jî ne sîxur bû, ev hat guftûgokirin û di çapemeniyê de cih girt. Weke encam ez dikarim bibêjim, eger ne ajan be û heta ajan be, lê bi zanîn pêdiviyê wê bi cih neanîbin, divê mirov wî weke kadroyekî hêja yê dema komê bibîne. Nirxek e ku divê mirov rûmeta wî lê vegerîne û bidiyê. Na eger endamekî kontrgerîlla be, divê ez bi girîngî bibêjim, bi saya tevdîra min plansaziya wî bi ser neketiye û nemeşiyaye.”
JI PIRTÛKA “PIRSGIRÊKA KURD Û ÇARESERIYA NETEWEYA DEMOKRATÎK” HATIYE WERGIRTIN
Şirovê 1