NAVENDA NÛÇEYAN –
“Dema tê gotin 15’ê Tebaxê yê destpêkê tê hişê mirov heval Egîd e. Ya ku hevalê Egîd dikir Egîd çi bû?”
Fermandarê Mezin AGİT Weke Fermandar Egîd – Mahsum Korkmaz rêberên gel û leheng di rewşên asayî de dernakevin. Di dîroka her gelî leheng û rêber hene. Ew di pêvajo yên dijwar û yên kritîk de di derbaskirin û çareserî pêşxistinê de roleke diyarker dilîzin. Ya ku rêheval Egîd dikir Egîd şert û mercên ku gelên kurd tê de bû. Wan şert û mercan lêgerîn û derkeftinekê ferz dikir. Ev derkeftin bi Pêngava 15’ê Tebaxê hate derbas kirin. Piştî wê êrîşên dijwar li dijî tevger a me çêbû. Li vî warî de hewldanên ciddî yên ji bo rêxistinê tasfiye bikin hate pêşxistin. Di wan şert û mercan de rêheval Egîd, bi komek heval ji bo li nîrxan xwedî derkevin, kete nava lêgerîn û piratîkeke dijwar. Vana encamên heval derxistibûn. Bersivdayina wî ya dem a xwe bû. Taybetmendi yê wî yê sereke ji fêrbûyînê re vekirî bû. Lêkolîner û legerînvan bû. Hîn jî destpêkê aliyekî ku şopên mayinde di dîrokê de bihêle hebû. Ji ber wê pêşbîniyên wî gelk xurt bu, pêşiya xwe didît. Baş dihesiband. Rastiya gel pir baş fam dikir, têdigîhişt. Yek ji hevalên ku girîngiya rexistinê ji bo gel dizanîbû. Ji lewra herî zêde li ser rexistingeriyê mijûl dibû. Pirsgirêk ne tenê di çend taktikên leşkerî ne. Ji xwe yê bandor bûyina leşkerî jî derxist pêş ew bû. Armanca wî ew bû ku bibe rexistingerekî xurt.
Girîngî dida însanê xwe. Bi wan ewle dibû û bawerî dida wan. Li gor derfet an perwerde dikir. Li gorî derfeta însan pêşdixist û dida karkirin. Ji lewra yên bi wî re biba tu car li paş an jî bêkar nedima. Teqez di cihekî de dinîrxand. Dema dinîrxand – Di jiyan a wî de tê zanîn- di dema xwe de însanê dixwest dikarî bû biafiranda. Dikarî bû kabiliyet bida û îrade-vîn- pêşbixista. Di vê rewşê de baweriya mirov pê zêdetir dibû. Him di aliyê civaknasî û him jî aliyê psikolojîk însan dinîrxand, ew bilind û mezin dikir. Yek ji taybetmendi yên diyarker ê heval Egîd jî ev bû.
Cardin çawa di çalakiyê de li herî pêşbe li govendê de jî li hêrî pêşbû. Li cil û berg ê xwe, li rêk û pêk bûyina xwe miqate bû. Xwedî pergal bû. Xebateke bi disiplîn hebû. Xwe bi xwe bername ya xwe çêdikir. Ji xwe wê demê rojnivîs nedigirt. Ajanda yek wî hebû. Faaliyetên rojane belge dikirin. Pêşbînî yên wî xurt bû. Pêşiya xwe didît.
Şahadeta Heval ê Egît bandorek çawa li tevgera gerîla kir?
Şahadet a Heval Egîd di çapemeni yê de cîhê xwe girti bû. Ji xwe dijmin jî ev baş nîrxan dibû. Herweha ji bo wan bibû çavkani ya moralê. Bi şahadeta Heval Egîd êrîşên dijmin jî zêdetir bibû. Herweha bûyera şahadetê şibandibûn serhildan ên din. Hate gotin vaye ‘Çawa dibe neha fermandarê gerîla hatiye kuştin. Ji neha û şûn ve belavkirin û dîl girtina wan wê ne zehmet be.’ Êrîş jî hinek li gor vê hatibû amade kirin. Ji ber ku bi şahadeta hevalê Egîd hewl didan têkili ya gel û gerîla ji hev qut bikin. Di hatina ser gerîla de bi temkîn bûn. Di hin herêman de di aliyê leşkerî dixwestin însîyatîfê bigrîn dest ê xwe. Li gor vê jî êrîşê xwe zêde kiribûn.
Ji xwe gerîla herdem fermandarekî bi vî rengî geriya. Di her dema tekoşînê valati ya vî hevalî hate hîs kirin. Herdem diltengî ya wî hate kişandin. Gelek caran ji bo valati ya wî were dagirtin mudaxele ya rêxistin û tevgerê çêbû. Lê neha jî ne ku li bendemayîne lê valatiya Heval Egîd hîn jî tê hîskirin. Îro jî xuyadike. Dema mirov jiyan kesayet û pratîka Heval Egîd tîne ber çavên xwe di her demê de tengasî, zehmetî, dijwarî û xetimandinê wê heye. Ya herdem tê bîra mirov tempo ya xebat, hêza nîrxandin û pêşbînî ya wi ye. Ev valatî herdem hate hîs kirin.
We şeva herî dawî ya berî Heval Egîd şehîd bikeve bi hevre derbas kir. Hûn dikarin bûyera şahadetê vebêjin?
Agit – Mazlum DoganHin rêze çalakî hebûn. Hebûna dijmin ya li herêmê ferq kiribû. Hevalê Egîd derketi bû keşfa dijmin. Li dijmin digeriya. Wê demê ji bo têkoşînê bilind bike, hassasiyet û rastiye gerîla îspat bike gelek xebat û hewldanên wî hebûn. Di wê mijarê de pir bi coş û moral bû. Wê demê ku dijmin hewldida pêşî l ime bigre, destê xwe bilind kir û got ‘dijmin ê alçax, pespaye! Qîrek da. Pişt re xwest pêşî li dijmin bigre. Ji xwe pêwist bû koma me hinekî bêhna xwe veda. Koma me heta 12.00-01.00’ê şevê bêhna xwe veda. Erazî guncav bû. Agir jî hatibû vêxistin. Dijmin nikarî bû bihata ser me. Koma me bi araste bû. Ji xwe Heval Egîd li ser hemû karî disekinî. Valatî û lawazî nedida dijmin. Wî tu car nedipejirand ku dijmin, gerîla bixe kemînê. Digot ‘Gerîla yek tu car nakeve kemînê.’ Di rastiyê de heval Egîd bûyer ji berê ferq kiribû. Dizanî bû wê dijmin were ser me. Ji xwe erazî, erazî yek pir tevlihev bû. Lê peşengê me yên herêmî me di vê mijarê de şaş kirin. Me birin cîhê dijmin me ferq kiribû. Lê belê plan pir cûda bû. Çawa bû, rêberê me erazî şaşkirin. Beriya şahadetê bi çend deqa mke ferq kiribû. Di berf ê de şopê wan hebû. Yên li pêşiyê hişyar kiribû:‘Hişyar bin’ dijmine û di pêşi ya me çûne.û şopên berfê diyar bû. Nû deras bibûn. Hîn em dused metre nemeşiya bûn, pevçûnê destpê kir. Wê şevê tiştekî berbiçav nebû. Pir bi rêk û pêk û bi disîplîn bû.
Belê we çawa ferq kir ku Hevalê Egîd şehîd ketiye?
Me ferq nekiribû. Kesî cihê Heval Egîd şehîd ketî bû nizanî bû. Wê demê grup bi rêk û pêk pêş de diçû. Ji xwe dema pevçûn derketibû komek ji me di pevçûnê de bû. Di navbera me de girik(kupik) hebû. Tenê yê pêşî dikarî bû pevçûnê bike. Yên li paşiyê nikarî bûn şer bikin. Bi kemîna dijmin çekên heval a li bûnguhê hevûdû ketibû. Ew qas nêzî hevû dû bûn. Pevçûn demekê liberxweda. Yên li pêş vekişiya bûn. Ji xwe tava heyvê bû. Kesî nizanî bû Hevalê Egîd şehîd ketiye. Hevalekî birîndar nêzî wî bû. Hevalê birîndar hevalê Qalender İlhan bû. Piştre grup kom bû. Pirani ya grubê nizanî bû ku heval Egîd şehîd ketiye an na. Grub hinekî zêde bû. Piştre em çûn baregeh a xwe. Danê serê sibê bû. Li gor pevçûnê divê em bi cîh bibûna. Piştî nîvro ji radyo yê hate bihîstin. Hevalê Egîd şehîd ketibû. Heta ji radyo yê hate bihîstin kesî îhtîmal nedida tiştek wusa. Eger bihata zanîn, derfetê wan ê cenaze anînê hebû. Ji xwe ne cîhekî ku dijmin karibe venêrîn ê bike.
Peyvek e wî ya we bihîsti bû hebû?
Fermandar Egît digot ‘Divê gerîla yek her tim coş a xwe ya nû bû ne biparêze.’ Cardin digot ‘Gerîla yekî nû divê tu car nekeve kemînê.’ Yek ji hevalên hişk bûn û nerm bûnê herî baş pêk tianî bû. Hêza wî ya îkna kirinê hebû. Lê di heman demê de dema pêwist kir tiştekî erênî hebe dikarî bû wî qut bike. Cîhê ku divê tawîz neyê dayîn, nedida. Milê wî yê bi rik hebûn. Bi israr bû. Di rasti yan de hertim israr dikir.
Hûn dikar in bîranîneke xwe bi me re parve bikin?
Demekê grub a me ji bo çalakiyê amadekarî dikir. Emê hilkişiyana ser kaşekî. Ew li pêş diçû. Taybetmendiyek min hebû, ku yek li pêşiya min biçe nikarim di rê de biçim. Erazî baş nasdikir. Demekê zîvirî, lê min berdewam kir. Min xwe li tahtan da. Cîheki asê bû. Pirsgirêk a min a hilkişandinê nebû. Lê ez hatim cîhekî wusa ku nekarim dakevim jêr nejî derkevim jor. Ji xwe bi vê rewşê pir aciz jî bibûm. Ji bo alîkariyê bidin min bang li hevalan kir. Hevalê Egîd çibû aliyê din. Ez hatibûm kortaleke wusa ku biketibama ezê pirtik pirtîkî bibûma. Ne gengaz bû ku derbiketibûma jor ê jî. Her ku diçû hêza min diqediya. Ji xwe ne gengaz bû ku derketi bûma jorê jî. Carekê min dît li ser tahtê dikeniya. Ji min pirsî gote ‘tu çi dike’ Min jî got e ‘zû alîkariyê bide’, wî jî şûtika xwe derxist û min ji wir rizgar kir.
