Ji Pênûsa Gerîla – Bîranîna Gerîlayekî Serhedê – Heval Berxwedan

Dîrokê hertim mirovên leheng afirandiye. Di dîroka gelê me de jî yê wekî Egît, Erdal, Zîlan û Berîtan û bi hezaran erdnigariya Kurdistanê gerîla afirand û dîroka qehremanên bê nav dida jiyandin. Lê dîrokê wan ne dihate nivîsandin. Serheda dilbirîn gelek xort û ciwanên xwe dan vê axê. Hinek ji wan ên vê xakê bûn. Di dilê gel de kulîlkên berfînê bûn. Şîn dibûn di binê keviyên berfê de. Serî radikirin ji bona jiyana vî gelî. Canên xwe dikirin mertal. Ciwan û zarokên heviyên Ehmedê XANÊ wek çîroka Mem û Zînê evîn didan jiyan kirin. Ax bibû Zîna ciwan, bibû Memê têkoşîn dida bi dizî. Li zozan, li kiran dibûn hevalên berfê, hevalê sermê. Dibûn bersiva evîna Ehmedê Xanê. Heval Berxwedan bibû ewrekê biharê. Li Garzanê ewrê jiyanê berê xwe da Serhedê. Di sala 1996’an de dest bi gerîlatiyê dike. Li Botanê û li Serhedê karê xwe dimeşîne. Naskirina me di sala 2006’an de li Tendûrekê çebû. Gava min wî dît, min moralekî mezin jê girt. Gerîla bû, di cihê xwe de nedisekinî, yekî pir şiyar bû. Disiplîna wî nedihişt ku mirov bikeve nav kêmasiyan. Bi xwe bawer bû. Cesaret bi her tiştî didît û serde diçû. Sekne wî bi heybet û ti carî serî neditewant. Ji her alî de rêzikên (quralên) gerîlatiyê pêkdianî. Di meş, noqte û hwd. de hertim şiyar bû. Carna mirov digot: Heval Berxwedan razaye, lê gava tu tevgerekê piçuk bikirana pêre çavê xwe vedikir. Di milê leşkerî de ti carî tawîz nedida. Li ku bûya, her tişt dixist bin venêrîna xwe, şert û mercê gerîlatiyê pêkdianî. Gava dimeşiya kes pêre nedigehişt, bi lez tevdigeriya.
Nav û Paşnav: Berxwedan Koçer
Navê kod: Orhan Gezici
Cih û Dîroka Ji Dayîkbûnê: 1978 Bedlîs-
Cih û Dîroka Tevlîbûnê: 1996 İstanbûl
Cih û Dîroka şahadetê: 20. Avrêl.2008 Qaxizman-Qers (di pevçûnê de)
Rojek em li geliyê Zîlan bûn. Ş. Berxwedan, Ş. Karker, Ş. Gabar ( Koçer ), Ş. Sîpan, Ş. Brûsk û çend hevalên din ber destê sibê em gihiştin noqtê. Sarbûn şevên Tîrmehê. Eledaxa saradar ku nava noktê de keviyê berfê hebû, em lê sekinîn, lê xewa ti kesî jî nedihat. Cih zozan û derdor rût bû. Ji bo kes me nebîne pêwîst bû em ava xwe berî bibe roj bînin, me ji ber keviyê berfê digirt. Çend şaşal û reşoyekî me hebû. Lê tiştekî em bişewitînin tine bû. Ne gunî ne jî kerme, me reşo girti bû ji bo em çay çêkin. Lê em sermayê re seredar nakin. Kî derheqê sermayê de were! Tenê çay ew jî çênabe. Tama rêwîtiyê, jixwe di çay daye. Sisê anjî çar şivê me hebûn. Şûna petan her yek ji me çend torbe rakiribûn. Sibe ronî bûye lê xewa kesî nayê. Em derdora hevdu diçin û tên lê di hûndirê noktê de ji bona kes me nebîne ji nav keviran em dernediketin.  Ş. Berxwedan ji me re çend bîranînên xwe got. Çawa çay çêkirine û hwd. di heman demê de got “ma tama gerîllatî çay çêkirin nîne?” hûn dizanin me ev çaydank ji Başûr heya vir me da pişta xwe anî. Niha jî em tê de çayekê venexwin qet xweş nabe. Bîranînekî dinê got: em li qada Çara bûn, nêzî Alahû Ekberan, dîsa ne gunî, ne jî kerme hebûn êja hûn dizanin me çawa çay çêkir? Hemû hevalan jê pirsî we çawa çêkir. Got, ka şivekî bînin torbekî derxin ezê nîşanî we bidim. Me şivek anî, torbeyek jî anî her kes bi heyr lê mêze dike. Kêra xwe ya bi destik qilaç derxist. Torbe li hev du pêça perçe kir. Şiv şikand kir çar perçe. Torbe li derdorê şivê gerand. Sê kevir anî çaydan danî ser, agir bi torbe xist şewitî agir daran girt. Her kesî digot ewê çawa bikele, bi vî agirî biçûk nakele. Ş. Berxwedan got: ew naylon û dar zû dikelîne. Ji ber ku min kuçik nizim çêkiriye. Hemû germahiya agir binê çaydanê dixe. Ewê zû bikele heyanî êvarê em bêçay namînin. Ji hevalan re qala çaya zozanan kir. Gerîla li ku be pêwîste ti kes cihê wî nezanibe. Qala çeperên binerd kir. Gava mirov di çeperan de be deng her mirov deşifre dike. Gava mirov di nav keviran de be, anjî hûndûrê newalekê de be dûman mirovan deşifre dike. Niha em nava keviran de ne wê çi me deşifre bike… Hertim tişta ku jiya bû wekî bîranîn dianî ser ziman. Tecrûba xwe ya jiyanî û tecrûba xwe ya gerîlatî bi hevalan re parve dikir. Gava ku digot hem dikeniya hem jî rexne dikir û him jî tecrûba xwe dixwast bide hevalan. Hertim wekî pirsekî ji mirov dikir. Ew roj bi torbeyekî û bi şivekî heyanî êvarê çar caran çay çêkir. Şev gava dimeşiya hertim çeka xwe di destê xwe de digirt. Ne di avêt milê xwe. Ji bo ger tiştek çêbibe hertim amade bû. Saat 12’ê şevê bû, em ketin cihekî xeteriyê xwe heyî. Gund û zomên çaşan bûn. Em bêdeng û pir bi dizî dimeşiyan. Ew li pêşbû ez jî li pey wî bûm. Em ketin nava newalekî biçûk. Ew beziya ez jî li pey wî beziyam. Çawa derket li ser lêva dolê dengê fîşengek hat. Hevalên din re kir qîr got xwe bavên erdê. Her kesî xwe avête erdê ez li ser lingan mam. Ji min re got çibû çima xwe naavêjî erdê, min got çima ez xwe bavêjim erdê tiştek tuneye. Min got, te qeza kir. Got, na qezaya çi? Ka çeka xwe binêre. Emniyeta çeka te vekiriye. Lê nihêrî got rast e. Min got destê xwe bide namûyê dîsa got raste germ e. Min got te bawer kir, got raste. Got, ka rabin heval em lez kin, zû xwe ji vêderê dûrbixin. Ew roj em li zozanan di hûndurê dolekê de man. Tenê derdora me majyak(qirşik) hebûn. Heyanî êvarê em di nav wê dole de man. Şivanek sibê heyanî evarê li derdora me diçû û dihat û em nedîtin. Lê şivanekî din, pezê xwe winda kiribû, berê evarê bû û li pezê xwe digeriya. Berî bibe tarî ji bo ku pezê xwe bibîne ket nav dolê û ber bi me ve hat. Me xwe baş veşart. Zilam hat serserê me. Ş. Berxwedan rabû zilam pêşwazî kir. Jê re got rûne, zilam rûnişt û şok bû, lalbibû. Wile wile wî bû, nezanîbû çi dibêje. Ş. Berxwedan ew aş kir. Zilam piçek ser hişe xwe ve hat. Lê dîsa ditirsiya. Ş. Berxwedan rûyê xwe berdabû, dirêj bibû ji ber wê jî zilam jê pir ditirsiya. Ş. Berxwedan em dane nasîn. Zilam êdî hêdî hêdî bi ser xwe ve dihat. Me zilam li cem xwe hişt heyanî tarî baş kete erdê, pişt re jî me berda. Zilam dema ji me qetiya giriya wisa çû.
Gava em di rê de dihatin cihê ku lê derbas bûbû bi me dida nasîn. Ji ber ku berê li van deran mabû, bîranînên xwe jî nûve bi bîrdianî. Wekî di şer de ber çavê xwe re derbas dikir. Em gehiştin Sînega, ji me re qala bîranîna xwe yta birîndariyê bi bîr anî û nefesekî kûr kişand.
Di sala 1998, meha Tîrmehê dikevin pevçûnê li Sînega. Digot: em noxtê bûn, berdestê sibê dijmin derdorê me girtin. Bi panzêr û tanga dihatin ser me. Şer serê sibê zû dest pêkir. Cihê me kevir, wekî qeleyekî bû. Quçekî kevir li herdere hakim bû. Me pir rihet mevziyên xwe girt. Pevçûn destpêkir. Du heval şehîd ketin, hevalê Nûman ji Amedê bû. Hevalê Akîf jî ji Rojava bû. Em  sê heval jî birîndarbûn. Ez ji lingê xwe û pişta xwe birîndar bûm. Piştî tarî kete erdê min xwe ji cihê pevçûnê dûr xist. Min cihek dît û xwe xiste wir. Dijmin roja dinê cihekî pir nêzî min bû, heta êvarê li ber min çûn û hatin lê ez nedîtim. Hevalên din jî birîndarên din birin, ez ji wan qetiyabûm. Min nikaribû xwe bidim ser lingê xwe, min xwe bi erdê ve xişkand û ez du roja wisa li ser zikê xwe diçûm. Piştî du roja min xwe gihand zomekê. Li min xwedî derketin derman anîn û birîna min paqij kirin. Li dervayî zomê kunek hebû. Min birin xistin wê derê. Her roj dihatin birînên min pansûman dikirin û li min dinêhirîn. Piştî mehekî şûn de ez ser xwe ve hatim û min pir bîrya hevalan kiribû. Lê min nizanîbu ku dijmin propaganda kiriye gotine, me yek girtiye birîndar e û em her roj wî bi xwe re digerînin. Herkesî nas dike û wê navê we hemûyan bêje. Ji ber vê jî gundî ditirsiyan û ji hevalan aciz bibûn. Ew zoma ku ez lê bûm jî ditirsiyan û dixwastin ez rojek zûtir ji wir biçim. Ev gotinên ku dijmin dike jî heval jî guhdardikin, demekî bawer nakin lê piştî wext ser re derbas bû û agahiyek jî nagirin êdî ew jî bawer dikin. Lê min dîsa nikarîbû baş xwe ser pîya bigrim, ne dar ne jî gopal hebû. Min qarnasa xwe ji xwe re kiribû gopal. Min ji wê zomê xatir xwest û ez ji wir dûrketim. Ew cihê ku despêkê dema ez birîndarbûm, cihê ku ez lê mam ji malekê re dibêjin mala bavê Berxwedan. Ez ketim rê û ez li hevalan digeriyam. Ez difikiryam gelo ezê hevalan li ku bibînim. Min berê xwe da gera Sînega, ber êvar bû min xwe nezî zomekî kir. Ez çûm zomê ji min bawer nekirin. Gotin em hevalan nasnakin qet nehatine vir. Demê ku min xwest derheqê hevalan de ji wan agahî bigrim gotin hinek mirov tên. Min ji wan pirsî ew kî ne? Gotim em nas nakin. Min xwe da kêlekê, hevalbûn berbi malê ve hatin. Xwediyê malê çû pêşiya wan hîna wan fêm nekirî min qîr kir xwe ji kêyfa avête hevalan min ew hemêz kirin. Heval şaşmabûn, lê demê min ew hemêz kirin ew jî mecbûr man û ez hemêz kirim. Hevala despêkê ser çavê min kontrol kirin bi destê xwe ve mêzekirin ka guhê min rastî jî hatiye qut kirin an na. Piştî wê wan jî fêmkir ku tiştê ku dijmin belavkiribû derewbûn. Bi wê kêfxweşiyê em çûn cem hevalên din jî. Çawa hevalan got, hevalê Berxwedan hat hevalê Yaşar û hevalê Delîl jî ji çeperan derketin derve keyfa wan jî pir xweş bû. Wê carê jî me hev du sax dîtibû. Ji ber wê jî ez pir hestiyar dibim. Gava hevalê Berxwedan ew bîranîna xwe dianî ziman, te digot qey ji nû ve zindî dibe. Niha ew her sê heval jî şehîd in. Şehîd Berxwedan, Şehîd Yaşar Şehîd Delîl. Ê mane em in ew bîranîna zindî mirov dibe demên kûr û dûr. Ka were bîranînekî bibêje û pişt re koç bike û bikeve nav karwanê şehîdan. Mirov bi hevalê Berxwedan re hertim zindîbû. Mirov digirt dibir dixist nav deryaya jiyanê. Qala bûyerên ku jiyan kiribu û mirov jî pêre dibû heval û diçû diçû.
Heval, rêwîtiya bi te re rastî jî xweş bû. Heval, te me hişt û kuve diçî. Em jî bi te re bibin Hemze, Şoreş, Brusk, Sîpan em jî bibin şervanên te. Heval me jî bibe. Benda te ye heval Seyfî, hêviya herema Çara dîtina Şoreş, hesreta warê bav û kalan. Wê ax maç bikira, gundê xwe bidîtibana. Ji tolê re xwe deyîndar didît Hemze yê pehlewan. Wê xwasteka hevalê Çiya aniya cih. Wê çaxê dilê wî rihet bibûya. Kenê Sîpan bû Ava Erez bêdeng dikir. Dibû pirek ji dilê hevaltiyê re. Ma Brûsk nînbû destê xwe dihejand. Bawerkin ew cara dawiyê dîtina me ye, bi xatirê we heval. Dîsa çend cara pişt xwe mêze kir digot, ne tenê pêşî, piştî xwe jî ava bikin silav silav…
Pênç hêvî bûn, avek bi xurş xwe ji çemê evîna Sîdar berdan ser ava çemê dirêj ê Erez. Zelal bûn hêviya herema Çara, ji ber ku Hevalê Seyfî, Hevalê Mahîr û bi dehan şehîdên bê gor û nediyar. Bendê bûn, alan rakin, bînin daynin serserê Allah Ekber. Ew ê li ber bayê biheje, li ser tirba şehîdan. Bê gor digotin, lê gora me dilê gelê me ye, her çiqas cih ne diyar be jî.
Di sala 2008’an de Hevalê Berxwedan û çend hevalên xwe dê ji Çemçê derbasî herema Çara bûbûna. Heval ji bo derbasbûna ava Erez diçin cihekî nêzîkî Kaxizmanê disekinin û ew pênç heval di 20’ê meha Avrêla sala 2008’an di encama komployekê dikevin pevçûnekê. Heval Berxwedan hetanî êvarê li berxwe dide û ji ber ku hevalên dinê şehîd ketine ew jî paşta hatinê qebûl nake û şehîd dikeve. Hêviyê Heval Berxwedan, Heval Hemze, Heval Brûsk, Heval Şoreş, Heval Sîpan negihiştin cihê xwe. Ji me re ala destê xwe hiştin, bi cih anîna erkê em ê bi cih bînin.
23. Sibat 2010 ÇEMÇÊ
DEMAGIRÎ