REQA- Dosyaya Taybet: Werin em Muzexaneya Reqa ya ku di sala 1924’an de hatiye avakirin û heta îro li hemberî her cure êrîşan li ber xwe daye, ji Şêwirmendê Çand û Mîrata Reqayê Mihemed Ezzo nas bikin.
“Li her bajar û cîhanê, li Ewropa û Rojhilata Navîn, yan li her cihekî din, her tim rûyê bajaran e. Muzexane piştî meclîsa sivîl e. Her kesê ku bikeve bajarekî pêşî li muzeyê dipirse û piştre jî meclîsa sivîl ango şaredariyê dipirse. Bi zaravayê me Muzexaneya Reqayê, ev avahiya ku em niha tê de ne, di sala 1924’an de piştî ku Fransa derbasî Sûriyê bû û Reqa dagir kir, hat avakirin.
Di sala 1922 de, piştî du salan, wan dest bi hilweşandina avahiyek kevn kirin û di sala 1924 de ev muze ava kirin. Ev avahî navenda waliyê Fransî bû ku Fransa dagîr kiribû, me qata jêr, kevnariyên xiristiyanan çap kir. Berhemên pêşdîrokî û heta dîrokî jî, me hejmara tanga giştî çap kir, hejmara wê 38 bû, qata jêr, mezra, qata jor. Li qata jor komek ji berheman vedigere serdema beriya dîrokê ku bajarê Reqayê tê de şahidî kiriye. Berhemên ku li Tell el-Mia hatine dîtin, li gorî tiştên ku di Qurana Pîroz de hatine gotin, tê wateya dêr. Vedîtinên arkeolojîk ên li şûnwarên Îslamî yên hundur. Bajar mîna mizgefteke kevnar e. Ji ber ku di nava xwe de berhemên ku vedigerin serdemeke dîrokî ji serdema beriya dîrokê heta serdema Erebî-Îslamî, hene. Muze ji aliyê arkeologên ji çar aliyê cîhanê û ji aliyê tûrîstên ji Ewropa û Amerîkayê ve hat ziyaretkirin. Lê mixabin yên xerab ketin vî bajarî. Komên çekdar beriya ku şerê Reqayê dest pê bike berheman dizîn, di muzexaneyê de 8,000 berhem hebûn an jî jê kêmtir. Lê niha muzeyê de 6500 perçe hene, em nizanin li ku derê ne, lê bi taybetî em dizanin ku li Tirkiyeyê bûn.”
