Endamê Konseya Rêveber a KCK’ê Riza Altûn got, “Eger em tenê bi pênaseya netewe dewletê tevbigerin, em ê nikaribin pirsgirêkê çareser bikin û nikaribin ji nava pirsgirêkan derkevin.”
NAVENDA NÛÇEYAN – NÛÇE CIWAN
Endamê Konseya Rêveber a KCK’ê Riza Altûn ji rojnameya heftane Awane re axivî. Beşa destpêkê ya hevpeyvînê wiha ye:
Serokê PKK’ê Abdullah Ocalan bi komployeke navneteweyî tê girtin. Lenîn jî di sala 1917’an de bi piştgiriya Elmanyayê ji Swîsreyê tê Rûsyayê û li vê derê agirê şoreşê pê dikeve. Ez dixwazim li vê derê tu tiştan bidim ber hev. Heke Ocalan ji dêvila komployê, ew jî mîna Lenîn piştgiriya wî bihata kirin, encama şoreş û berxwedana PKK’ê wê neşibiya encamên şoreşa Lenîn û Bolşevîkan?
Mirov van herdu mînakan bidî ber hev û armanc û nêta van kesan û şertên dîrokî û siyasî wê demê îzah bike, dibe ku bigihêje hin encaman. Dema em li hevsenga beriya Şerê Cîhanê yê Yekemîn binihêrin, em ê karibin rewşê baş fêm bikin.
Di serî de pergala cîhaneke kapîtalîst a ku pişta xwe dispêre tifaqa Îngîltere, Fransa û Rûsyayê û li hemberî vî tiştî jî Elmanya heye. Hevsengeke wisa heye. Bloka ku Elmanya pêşengiya wê dike amadekariyên şer dike û dixwaze vê eniyê qels bike.
Heta wê çaxê şoreşeke sosyalîst û tecrubeya şoreşa gel nehatiye jiyîn. Ji ber ku tecrubeyeke wisa tune, Elmanya xwestiye vê tifaqa li hemberî xwe parçe bike û li gorî wê heke di nav Çarîtiya Rûsyayê de tevliheviyek çêbibe wê stratejiya wê pêk were. Ji ber vê jî Lenîn ji Swîsreyê tê Rûsyayê û bi pêşengiya wî li Rûsyayê şoreşek çêdibe û ev tişt tê hesabê polîtîkaya Elmanan jî. Lê divê ev tişt şaş neyê fêmkirin. Lenîn li vê derê xizmeta Elmanyayê nekiriye. Şoreşa Lenîn bi awayekî objektîf hin encam derxistiye holê ku, ev encam tê hesabê Elmanyayê. Li aliyê din Şoreşa 17’ê Cotmehê çêbû ya ku pergala kapîtalîst ji binî ve dikare xisarê bibîne û vê şoreşê serdemeke nû daye destpêkirin.
Komploya li dijî Rêbertiya me û şertên di nav komployê de piçekî cihê ne. Lê di heman demê de mebesta van aktoran jî cihê ye. Serdema sala 1999’an a ku li dijî Rêbertiya me komployek tê kirin, serdema tengasiya modernîteya kapîtalîst e. Modernîteya Kapîtalîst ji bo derbaskirina vê dema dijwar dixwest hin tevdîr û çareseriyan bike. Li Ewrûpa, Latîn Amerîka û li gelek cihên yên Asyayê mudaxeleyî hin bûyeran kir û xwest temenê modernîteya kapîtalîst dirêj bike û dahatûya wê têxe bin mîsogeriyê. Lê dîroka ku hatiye diyarkirin tê wateya mudaxelekirina modernîteya kapîtalîst. Dema ku mirov tecrubeya 17’ê Cotmehê jî bi bîr bîne û siyaset û stratejiya wê ya li Rojhilata Navîn bifikire wê çaxê ev tişt dibe siyaseta komploya navneteweyî. Wê rast be ku mirov bibêje ku mudaxeleya li dijî Rêbertiya me, tê wateya astengkirina şoreşeke wekî ya 17’ê Cotmehê. Em wisa bibêjin, heke komployeke bi vî rengî li dijî Rêbertiya me nehata kirin û bi awayê ku a niha mudaxeleyî Rojhilata Navîn dikin, mudaxele bihata kirin û Rêbertî û PKK’ê hêza xwe biparastina, bêyî piştgiriya hêzeke derve wê şoreşeke wekî ya 17’ê Cotmehê bihata kirin, îxtîmala vî tiştî wê zêde bûya. Ji ber ku ev tişt hate dîtin, mudaxele hate kirin, aliyek ev bû. Aliyê din jî ev bû, heta ku PKK û Rêbertiya wê hebûya, di mudaxeleya li ser Rojhilata Navîn de wê rola Kurdan nikaribûna li gorî xwe pêk bianîna. PKK ji aliyekî asteng dike ku hêzên derve mudaxeleyî Rojhilata Navîn bike û ji aliyê din jî asteng dike ku ev hêzên derve li ser Kurdan stratejiyekê ava bikin. Ji ber vê jî ji bo tasfiyekirina PKK’ê, divê Rêbertiya wê bihata tasfiyekirin. Heke komploya li ser Rêbertî nehata kirin û teslîmî Tirkiyeyê nehata kirin û PKK bi hêza xwe ya heyî mudaxilî pêvajoyê bibûya bêyî ku hêzeke derve piştgiriyê bide, wê li vê derê jî Şoreşa 17’ê Cotmehê derketa holê. Ev tişt hatiye astengkirin. Komploya Navneteweyî li ser vî tiştî hatiye avakirin.
Dema PKK hate avakirin di navbera blokên Rojhilat û Rojava de qayîşkêşanek hebû. Herdu hêzan jî li ser welat û gelên li herêmê li gorî stratejî û armanc diyar dikirin. PKK di nava van hêzan de çawa li ser pêyan ma?
PKK di salên 1970’yî de derketiye holê. Di wan salan de dinya di navbera du blokan de bû. PKK dema nû ava bû jî di bin bandora bloka reel sosyalîzma yê ya Rojhilat de maye. Di bin bandora reel sosyalîzmê tevgereke ku bêtir têkoşîneke neteweyî dike. Kurdistan bûye çar parçe û bûye mêtingeh. Sedema parçebûna Kurdistanê jî têkildarî pergala cîhanê ye. Ji aliyê emperyalîzma navneteweyî û hêzên wê yên herêmê polîtîkayek hatiye pêkanîn.
PKK dema derket holê, li ser bingeha li dijî kapîtalîzm, emperyalîzm û mêtingeriyê derketiye holê. Ji bo azadiya welat û civaka xwe, têkoşiyaye. Mirov dikare bibêje ku navendên ku reel sosyalîzmê temsîl dikin jî siyaseta ku PKK’ê dixe navenda xwe pêk neanîn. Gelek dûvikên –wê çaxê partiyên komunîst ên klasîk û yên wekî wan- ji bo lidijderketina PKK’ê xwe bi cih kirin. Ji ber vê jî dema PKK ava bû ligel ku di bin bandora reel sosyalîzmê bû ne li pergala cîhanê ya kapîtalîst qebûl kir û ne jî bi reel sosyalîzmê re bû yek. Yan ew ê li hemberî herduyan têbikoşe û li ser pêyan bimîne û yan jî wê hevkariyek bi aliyekî re bikira û ew ê xwe tune bikira. Ji ber vê jî PKK dema ava bû jî li hemberî modernîteya kapîtalîst, emperyalîzm û mêtingeriyê têkoşiya û bi helwest û têkoşîna xwe hate roja îro. Di heman demê de li hemberî reel sosyalîzmê jî xweseriya xwe parast. Bi lêpirsîn, nûkirin û vejînan re heta îro hat. Heke heta îro hatibe, ev girêdayî karakterê wê yê avabûnê ye.
Ligel ku reel sosyalîzm hilweşiya û bi pergala cîhana kapîtalîst bû yek jî, PKK bi paradîgmayên nû û bi parastina xetên xwe yên sereke xwe nû kir û di warê îdeolojîk, polîtîk û rêxistinî de hêza xwe derxistiye holê. Ji ber ku xwe dispêre hêza xwe, li hemberî herdu aliyan karibûye hebûna xwe biparêze. Em dibînin ku hêzeke ku derdikeve holê bi polîtîkayên bicihbûna di nav pergala kapîtalîst a cîhanî de xwe angaje û entegre dike û li ser navê têkoşîna li dijî pergala navneteweyî li ser xeta reel sosyalîzmê heliyan û çûn.
Gelek komunîst dibêjin “Heke Lenîn wefat nekira wê bi destê Stalîn re şoreş neketa rêyeke şaş, ji ber ku Lenîn êdî derfet nedît ku hin şaşiyên fikrî sererast bike’. Li gorî fikra we, saxbûna rêberê wê ji bo PKK’ê ne şansek e?
Bêguman rêberê tevgerekê sax be û li ser tevgera xwe be, ji bo her demê avantajeke mezin e. Heke em werin ser mînaka Lenîn û Stalîn, heke Lenîn nemira û li ser tevgera xwe bûya wê salên 1930’î cihêtir bûya. Kêmasiyên Stalîn wê ewqasî derneketa holê, wê encam evqasî ne texrîbkar bûya. Lê heke Lenîn jî sax bûya, gelo wê pêşveçûneke çawa çêbûya û wê sosyalîzm bi pêş ve biçûya? Ev mijara nîqaşeke din e. Lê mirov dikare vî tiştî bibêje, hebûna Lenîn wê çareseriyên rasttir derxista holê. Ji bo PKK’ê jî heman gotinê mirov dikare bibêje. Jixwe sedema bingehîn a komploya navneteweyî ya li Rêbertiyê ev e. Armanca wan ev e: PKK ji aliyê Rêber Apo hatiye avakirin û heke ew tune be ew ê ev tevger jî tune be. Nêrîneke wan a wisa teng heye. Ji ber vê jî ew dibêjin, heke Rêber Apo tasfiye bibe wê PKK jî tasfiye bibe an jî wê hêza xwe winda bike û bi hêsanî têkeve bin kontrolê. Ji ber vê jî Rêber Apo kirin hedefa pêşîn. Mebesta wan ev bû ku bi Rêber Apo ji tevgerê veqetîne û tevgerê li gorî xwe bi rê ve bibin. Bêguman vî tiştî xisareke mezin da me. Lê texrîbatên wekî yên salên 1930’î yên Lenîn û Stalîn derneket holê. Wan xwestin bi tasfiyekirina Rêbertî te, PKK belav bibe û bandora xwe ji dest bide. Em dibînin ku bi girtiya Rêbertî re PKK tasfiye nebû û PKK û Rêbertiya xwe nehatin dijî hev. Di vî warî de têk çûn. Tevger li ser xeta Rêbertiya xwe meşiya û Rêbertî jî bi paradîgmayên nû re rê nîşanî tevgerê da.
Xisarên komployê li ser me çêbû? Xisarên çawa? Heke Rêbertî di vê kaosa li Rojhilata Navîn de bûya û li gorî wê mudaxele bikira, ew ê PKK îro gelekî li pêş bûya. Komplo ev xisar daye me. Lê mirov dikare vî tiştî bibêje, komploya navneteyî di warê belavkirina me de bi ser neketiye lê di warê pêkanîna şoreşeke wekî ya 17’ê Cotmehê ji me re bûye asteng.
Di salên avakirinê yên PKK’ê de di warê teorîk de, fikrên wê yên li ser şoreş û gelek waran ji yên îro cuda bû. Ev cudahî çi bûn? Tecrubeya leşkerî ya PKK’ê û di danheva wê ya fikrî ya 40 salan de, bûye şahidê guherînên çawa?
Wekî ku min li jor got, dema PKK di salên 1970’î de derket holê bêtir di bin fikra Marksîst de bû. Gelek salan li ser vî bingehî têkoşiya. Lê piştî ku rastiya reel sosyalîzmê di navan salan de derkete holê, PKK xwe da nirxand û xwe nû kir. Piştî salên 1990’î pêvajoya hilweşandina bloka Rojhilat, nîqaşên navxweyî yên sosyalîzmê, hevkariya Çîn û Sovyetê, nîqaşên di navbera Çîn, Yûgoslavya, Rûsyayê û pergalên hilweşiyayî yên reel sosyalîzmê pir zû pêk hatin. Dema ev tişt hatin jiyîn, PKK’ê xwe nirxand û ji bo xwe hin encam derxist holê. Berê jî rexneyên wê li vê pergalê hebû lê bi derketina van rastiyan re rexneyên xwe kûr kir û xwe jî nû kir. Bi hilweşandina Sovyetê re reel sosyalîzm ji binî ve hilweşiya û tevlî pergala cîhanê ya kapîtalîst bû.
Rewşa mûxalîf a PKK’ê, nêrîna wê ya mûxalîf a li dijî reel sosyalîzm û Marksîzmê bû nêziktedayîna herîn bingehîn a hilneweşandina PKK’ê. Bi hilweşandina Sovyet û komploya li ser Rêbertiya me re, bi nêziktêdayîneke kûr me xwe gihand paradîgmayeke nû. Berê jî rexneyên me hebûn lê me dikarî nêziktedayîneke kûr derxîne holê. Lê bi danheva me, danheva Rêbertî, piştî komployê bû paradîgmayeke nû û gava mezin a xwebûnê hate avêtin.
Ev tê wateya guherîneke kûr. Tevgereke li ser rêçika reel sosyalîzmê, rewşa xwe ji binî ve diguherîne. Bi taybetî nirxaneke cîddî ya Marksîzmê hate kirin. Felsefeya ku Marksîzm li ser wê ava bûye, hate nirxandin. Di heman demê de me sosyolojiya Marksîzmê jî nirxand. Berê sosyolojiya Marksîst digot civak ji çînan pêk tê, lê sosyolojiya nû ya ku Rêbertiya pêşkêş kiriye, em bir ser nirxandin û lêpirsîna Marksîzmê. Di warê desthilatdarî, dewlet û şoreşê me bingehîn sereke derxist holê. Ev nayê wateya qutbûna ji sosyalîzm û azadiyê, berevajî wê tê wateya îfadeya wê ya herî guncav a ji bo rastiya wê ya dîrokî û civakî. Me di paradîgmaya nû de nêrîneke felsefîk derxist holê. Me nêrîneke nû ya li dîrok, rabirdû û şoreşê derxist holê û di warê esasî de tişta ku PKK’ê li ser lingan dihêle û rê li ber pêşveçûna wê vedike jî ev guherîn e.
Sosyalîzma reel ji bo bendewariyan nebû bersîv. PKK kîjan wane dîrok û windakirinên Soveyetê girt?
Sosyalîzma reel ji ber ku nebû bersîv, têk çû. Her demê fêda wê heye ku li ser sosyalîzma reel bi awayekî berfireh bê nirxandin û gotûbêjkirin. Ji xwe yek ji sedemê hilweşîna wê jî ev e. Ji ber ku ji daxwazên civakê re nebû bersîv têk çû, divê ev bê dîtin. Ya ku heta roja îro em li ser lingan hiştin jî encamên ku em ji vê derxistiye. Li vir azadiya refekê, yan jî desthilatdarbûna refekê hê zêdetir nêzîkatiyeke ku azadiya civakê bigire dest girîng e. Ev ferqekî girîng îfade dike.
Ya duyemîn; civak ne tenê ji refên cuda pêk tên. Civak ji beşên cuda, mezheb, bawerî, etnîk û civakên cuda pêk tê. Dema ku em civakê bi refan ve bidin hev û bigirin dest tê wateya hemû dewletmendiyên civakî tine dihesibînîn. Dema ku di serî de pênasekirina civakê şaş bê kirn, wê demê ji pênasekirina civakekê ne mimkûne ku şoreşek bê avakirin. Wê demê divê em aliyê dîrokî û civakî yê civakan baş binasin û bigirin dest, wê demê li gorî dîrok û rastiya wê şoreş bersiva pêwîst bide. Wê demê wê hemû cihêkeriya civakê bê dîtin, ji bo bûna bersiva lêgerîna azadiya cihêkeriyên civakê derxîne holê û xwe gihandina van armancan jî wê amrazên rast bibîne û bikeve lêgerîna pêkanînê. Wê demê ku azadî ji bo her kesê pêwîstiyek be û her kes di nava wê pêvajoyê de cih bigire, şoreşê derxîne holê , divê bikeve nava wê hewldanê ku hemû beşê civakê ber bi şoreşê ve bikişîne. PKK’ê ev derxist holê. Yanî rêya vê ya dana derxistin dîtiye. Ev jî pir girîng e. Li ser bingehê siyaseta demokratîk ku her kes bikare xwe îfade bike, xwe rêxistinkirin û vê jî li ser bingehê rêveberiya hevpar pêk anîn, elbet ev rewşekî cidî ye. Ev wê ber bi kû ve bibe? Ev wê bibe ku desthilata heyî û dewletê lêpirsîn bike.
Ji bo wê PKK’ê di pradîgmaya xwe ya nû de têgeha dewlet û desthilatê red kir. Divê ev şaşa neyê famkirin. Redkirina dewletê wê neyê wateya mafê civakê yê ku xwe bi xwe rêve bibe red bike, tam berovajî wê dewlet û desthilatê red dike. Ji bo wê redkirina dewletê tê wateya redkirina serweriya hêza yekî ya di nava civakê de bûyî ye. Civak eneq cihekî ku ev têgîn lê nebe azad bibe, wê demê bigihêje kûrahiya teorîk û pratîka xwe.
Wê demê divê li vir rewşekî bi pirsgirêk bê dîtin. Forma netew-dewlet forma bingehîn a kapitalîzmê ye, ya rastî ditin û vê derbaskirin, divê pêkhateyekî nû bihata derxistin. Dîsa avakirina vê pêkhateyê, li şûna netew-dewletê perspektîfa netewa demokratîk a me derxistî holê, tam bersiva civakê dide ye, wê bersiva lêgerîna civakê bide, hêz bide civakê wê bibe nûbûneke nû ku civakê ber bi şoreşê ve bibe.
Li şûna netew-dewletê dibêjîn netewa demokratîk. Wê demê li şûna netew demokratîk û li şûna netew-dewletê jî demokrasî danîn wê demê alternatîfekî nû derdikeve holê. Ev tê wê wateyê ku azadiya hemû beşên civakê û wateya yekîtiya netewî jî. Li rex îfadekirina azadiya civakê û yekîtiya netewî jî civaka demokratîk weke sîstemkî nû ku xwe bi xwe xwe rêve bibe derdikeve holê. Ev jî tê wateya nûbûnekî nû. Dema ku em li pratîka xwe binêrin, bi taybet li partîka xwe ya li Rojhilata Navîn binêrin wê demê em ê hê zelaltir bibînin. Îro dema em li hemû netew-dewletên li Rojhilata Navîn binêrin xwedî pêkhateyekî wiha ne. Tu kîjanê bigirî dest bi meseleya perspektîfa netew-dewletê nêzîk dibe ewqas xeternak û metirsîdar in. Ji ber ku ev sîstemên ku modernîteya kapitalîst avakirî dîtin ku wê êdî nekarin hebûna xwe bidomînin ji bo wê dixwazin wê bidin guhertin. Yanî mîletgeriya kevin, nêzîkatiyên hişk ên netew-dewletê cihê xwe ji nêzîkatiyekî hê nermtir re dihêle ketine nava lêgerîna ku sîstema xwe li ser lingan bidin hiştin. Di vê mijarê de ceribandinan dikin. Ji vê jî bi hêsanî rizgar nabin. Dest bavêje çi li wir pirsgirêk derdikeve.
Dema em demê dawî li kirzên li Rojhilata Navîn binêrîn em ê vê hê hêsanîtir bibînin. Şer, qirkirin, û qirkirinên civakî yên di encama qetlîamên ji ber nêzîkatiya netewe dewletê derketî , astengkirina şerê yên di nava netewa demokratîk de cih girtin û li gel astengiyên cihê û pêşxistina potasiyela bihevre jiyînê encamên pratîk, ji bo em jî di vê mijarê de gelek fêrker e. Ji bo vê dema em li Rojava dinêrin, perspektîfa netewa demokratîk beşekî biçûk a prototîpîna wê dibînin lê li başûrê em dibînin ku feraseta netew-dewletê rê li ber çi felaketan vekiriye hê baştir dibînin. Ji bo wê guhertin ne bi hêsanî, guhertinên ne ji rêzê ne. Divê ev dûr û dirêj bê nirxandin. Ne tenê bi pênasekirina dewlet, desthilat û dewletê, dîsa pênasekirina netew-dewletê bi sînor be, hê zêde berfireh û bi kok guhertinên pradîgmayî wê destgirtin wê hê bêhtir bê famkirin.
KCK Yürütme Konseyi Üyesi Rıza Altun, “Biz sadece ulus-devlet kavramıyla buraya yaklaştığımız zaman sorunu çözemeyeceğimiz gibi sorunların içerisinden çıkamayacağımız bir toplum kırımıyla karşı karşıya kalırız” dedi.
HABER MERKEZİ – NÛÇE CIWAN
Awane Haftalık Gazetesine konuşan KCK Yürütme Konseyi Üyesi Rıza Altun, “Kısa süreli Ortadoğu krizine baktığımız zaman bunu çok rahatlıkla görebiliriz. Ulus-devletçi yaklaşımların yol açtığı savaşlar, kırımlar, katliamlar onun sonuçlarında ortaya çıkan toplum kırımıyla demokratik ulus yaklaşımı içerisinde olanların savaşları engelleyen çatışma ve çelişkileri engelleyen birlikte ve bir arada yaşamanın potansiyelini geliştiren pratik sonuçları bile bizim için bu konuda çok öğreticidir” diye konuştu.
Altun’un söyleşisinin ilk bölümü şöyle:
PKK lideri Abdullah Öcalan uluslararası bir komplo sonucu yakalanıp hapsediliyor. Lenin ise 1917’de Almanya gibi büyük bir gücün işbirliği ve desteği ile İsviçre’den Rusya’ya geri getiriliyor ve böylece devrimin ateşi tutuşuyor. Burada bir karşılaştırma (mukayese) yapmak istiyorum. Eğer Öcalan’a karşı yapılan komplo yerine, O da Lenin gibi desteklenseydi, PKK devriminin ve direnişinin sonuçları Lenin ve Bolşeviklerin Ekim devrimi sonuçlarına benzemez miydi?
Bu kıyaslamada verilen her iki örneğinde içinde bulunduğu tarihi koşullar ve siyasi durum, bu siyasi duruma aktörlük yapanların amaçlarını ve niyetlerini ancak izah ederek insan bazı sonuçlara ulaşabilir. Şimdi 1. Dünya Savaşı’ndan önceki dünya dengelerine baktığımız zaman olayı çok daha net anlayabiliriz.
Başta İngiltere’nin, Fransa’nın Rusya’daki çarlığın ittifakına dayalı bir kapitalist dünya sistemi ama öbür tarafta buna karşı yeni talepler, halkın talepleriyle ortaya çıkan Almanya ve Almanya’nın müttefikleri biçiminde bir siyasi durum söz konusudur. Bir denge durumu söz konusudur. Burada Almanya’nın başını çektiği blok daha çok İngiltere, Fransa ve Rus çarlığına dayalı ittifak karşısında dünyadan pay istemenin siyaseti ve savaş hazırlıkları yaparken öncelikle bu cepheyi zayıf düşürmenin siyasetini öngörmüştür.
O zamana kadar bir sosyalist devrim, bir halk devriminin tecrübesi yaşanmamış. Böyle bir tecrübe yok ortada. Böyle bir tecrübe olmadığı için Almanya kendi politikasını yürütürken öncelikle bu ittifakı parçalamayı esas almıştır. Ve bu ittifakı parçalamak içinde Rus çarlığının içerisinden çıkacak bir karmaşanın kendi stratejisini yerine getirmek için vazgeçilmez bir durum olduğunun sonucuna varıyor. Onun içinde Lenin’in İsviçre’den Rusya’ya dönmesi ve Lenin’in öncülüğünde Bolşeviklerin Rusya’daki devrime öncülük yaparak çarlığı yıkması önemli ölçüde Alman politikasına hizmet eden sonuçlarda ortaya çıkarmıştır. Fakat burada söylediğimizin yanlış anlaşılma durumu olmasın. Burada Lenin Almanya’nın oyununa gelerek ona hizmet eden bir durumda değil. Lenin’in geliştirdiği devrim objektif olarak Almanya’nın siyasetine hizmet eden bir sonuç ortaya çıkarmıştır. Öbür tarafta dünya kapitalist sisteminin kökten zarar görebileceği bir 17 Ekim devrimi oluştu. Ve bu 17 Ekim devrimi yeni bir çağ açmıştır. Yani hem kısa vadeli pragmatik politikada Almanya’nın çıkar öngördüğü bir sonuç ortaya çıkarken, uzun vadeli kapitalist modernitenin içerisinde yeni bir blokun ortaya çıkması gibi bir sonuç yaratmıştır.
Önderliğimize karşı geliştirilen komplo, komplonun içinde bulunduğu koşullar biraz daha farklı, siyasi koşullar daha farklıdır. Ama aynı zamanda aktörlerinde amacı biraz daha farklıdır. Burada önderliğe karşı 1999’da geliştirilen komplonun olduğu dönem her şeyden önce kapitalist modernitenin çok büyük bir bunalım içerisinde, genel bir bunalım içerisinde olduğu bir dönemdir. Bu genel bunalımında kendisini Ortadoğu’da çokta ileri düzeyde ifade ettiği bir süreçtir. Kapitalist modernite dünyanın değişik yerlerinde içerisine düştüğü bunalımdan çıkabilmek için bazı tedbirler ve çözümler geliştirmenin faaliyetlerini yürütüyordu. Avrupa’da, Latin Amerika’da, Asya’nın değişik yerlerinde birçok olaya müdahale ederek kapitalist modernitenin ömrünü uzatmak ve onun sorunlarına da kendince çözümler getirerek onun geleceğini güvenceye almak için çabaları vardı. Fakat belirlenen tarihin aynı zamanda Ortadoğu’ya müdahale edilmesinin de tarihi olarak algılanması gerekir. Buradaki amaç daha çok kapitalist modernintenin Ortadoğu’daki yansımalarına, sorunlarına kendisince çözüm üretmek ve ürettiği çözüm ile Ortadoğu’yu dünya kapitalist sisteminin bir parçası olarak elde tutmayı öngörüyor. Böyle bakınca o zaman 17 Ekim devriminin tecrübesini de öngörerek yine Ortadoğu’da yürüteceği siyaseti de stratejiyi de düşündüğümüzde o zaman uluslararası komplonun kendisinin de geliştirdiği bir siyaset haline geliyor. Onun için önderliğimize karşı geliştirilen adeta Ortadoğu’da yeni bir 17 Ekim devriminin ortaya çıkmasını engellemeye yönelik bir faaliyet olarak algılanması daha doğrudur. Şöyle düşünelim; eğer önderliğe karşı böyle bir komplo geliştirilmeden, Ortadoğu’ya, daha sonra müdahale edildiği gibi, müdahale edilseydi, PKK mevcut gücüyle ve önderlikte PKK’nin önderi olarak varlığını korusalardı bu başkasının desteklemesine gerek kalmadan burada yeni bir 17 Ekim devrimine benzer bir devrimin ortaya çıkma ihtimali çok fazlaydı. Sonraki gelişmeler bizlere bunu kanıtlıyor. Bu çok öngörüldüğü için aslında müdahale edildi. Böyle bir devrimin ortaya çıkmasını engellemek için buna müdahale edildi. Bir yönü budur. Diğer yönü ise PKK ve PKK’nin önderliği olduğu sürece Ortadoğu’da müdahale de Kürtlere biçilen rolü istedikleri gibi oynamak mümkün değildi. Onun için PKK bir yanıyla dış güçlerin Ortadoğu’ya müdahale etmesini engelleyen bir politika içinde iken diğer yandan Kürtlerin üzerinde bir stratejinin gelişmesine de ciddi bir engel olan bir yapısı var. O zaman öncelikle PKK’nin tasfiyesi ancak Önderliğinin tasfiyesi ile olabilir. Öncelikle Önderliğin tasfiyesi PKK’nin tasfiyesi olarak ele alınıyor ama PKK’nin tasfiyesi ise o zamana kadar ortaya çıkan Kürt değerlerini farklı ellerde toplayarak bunun üzerinde bir Ortadoğu stratejisi geliştirip amacına ulaşmanın yaklaşımı biçiminde yorumlanması gerekir. Sorunuzdaki kıyaslamada destekten bahsetmişsiniz. Burada desteğin ötesinde Ortadoğu’ya yapılan bir müdahalede Önderliğe karşı yapılan komplo geliştirilmeseydi, Önderlik yakalanıp Türkiye’ye teslim edilmeseydi PKK mevcut gücü ile sürece bir müdahil olarak katıla bilseydi dışarda hiçbir gücün desteği olmadan da burada bir 17 Ekim devrimi ortaya çıkardı. Ve bu engellenmek istenmiştir. Uluslararası komplo esas olarak bunun üzerinden inşa edilmiştir.
PKK kurulduğunda, Doğu ve Batı blokları arasında bir rekabet söz konusuydu. Her iki gücün bölgedeki ülkeler ve halklar konusunda kendi stratejileri ve amaçları vardı. PKK bu her iki gücün kıskacında nasıl tutunabildi?
PKK’nin ortaya çıktığı dönemler 70’li yıllardır. 70’li yıllarda dünya iki blok biçiminde bir gerçekliğe sahipti. Bir batı blok ve bir de doğu bloku biçiminde bir ikiye ayrılma vardı. PKK’de ilk ortaya çıktığı zaman daha çok doğu blokunun yani reel sosyalizm blokunun etkisi altında şekillenmiş bir harekettir. Reel sosyalizmin etkisi altında daha çok ulusal mücadeleyi yürüten bir güç olarak ortaya çıkmıştır. Fakat ortaya çıktığı zaman her iki blokla da ciddi sorunları olan bir örgüt biçimin de kendini ifade etti. Şimdi bir yanı ile emperyalist, kapitalist dünya sistemi ve onun sömürgeci güçleri ile temel sorunları olan pozisyondadır. Kürdistan dört parçaya bölünmüş, sömürgeleştirilmiştir. Kürdistan’ın dört parçaya bölünmesi dünya sistemi ile ilgilidir. Uluslararası emperyalizm ile ilgili ve onun bölgesel sömürgeci güçleri tarafından uygulanan bir durum söz konusudur.
PKK ortaya çıktığı zaman kapitalizme, emperyalizme ve sömürgeciliğe karşı olduğu esası üzerinden ortaya çıkmıştır. Buna karşı mücadele içeresinde kendi ülkesinin özgürlüğü, toplumunun özgürlüğü için mücadele etme ihtiyacından dolayı ortaya çıkmıştır. Böyle bir sorunu vardır. Buna karşı bir mücadele içerisinde, onların ise PKK’yi sürekli tasfiye etmenin yaklaşımları içersin de bir ikilem ortaya çıkıyor. Şimdi öbür tarafta reel sosyalizmin etkisi altında şekillense de sosyalizm ve ulusal kurtuluş hareketlerine olan inancı, Marksizm’e olan inancından dolayı o çizgiyi esas alsa da reel sosyalizmin ortaya çıkan sorunlarının artmasının gözle görülür olması ve bunun yaklaşımlarına eleştirel bir pozisyonu da vardır. Şimdi eleştirel bir pozisyonu olduğu daha çok revizyonizm, oportünizm temelinde reel sosyalizme yönelik geliştirdiği eleştiriler bununla da belli sorunlarını yani ideolojik sorunlarının olduğunu gösteriyor. Şimdi böyle bakınca da reel sosyalizmin temsil ettiği merkezler de PKK’yi kapsamına alan bir siyaset hiçbir zaman gütmediler.
Yine bunların uluslararası uzantıları –ki o zaman klasik komünist partileri ve benzeri hareketlerdir- daha çok PKK’nin bu yaklaşımının eleştirisi ve PKK’nin bu mücadelesinin karşısında durmak içinde kendilerini konumlandırdılar. Onun için PKK ortaya çıktığında reel sosyalizmin etkisi altında da olsa ne kapitalist dünya sistemiyle barışık kalabildi ne de reel sosyalizm ile bütünleşebildi. Adeta her ikisi ile mücadele içerisinde kendisini var etmek gibi bir zorunluluk içerisine girdi. Ya her ikisine rağmen kendisini var etmeyi başarır ayakta kalır, geleceğe yürüyebilir ya da bunu başaramazsa ya bunların karşısında tasfiye olur ya da birilerinin işbirliği içerisinde yok olma noktasına gelebilir. Şimdi onun için PKK’nin ilk ortaya çıktığı ve gelişim diyalektiğine baktığımız zaman PKK’nin gerçekten de hem kapitalist moderniteye, emperyalizme, sömürgeciliğe karşı duruşunda ve mücadelesinde ilkeli duruşu, mücadeleci duruşu onun bugüne gelişinde önemli rol oynadı ama bir tarafta reel sosyalizm karışışında ki duruşuyla da kendi bağımsızlık durumunu koruyabildi. Ona rağmen kendisini sürekli sorgulayarak, yenileyerek kendisini sürekli var etmeyi becererek bugüne kadar gelebildi. Bugün eğer Önderliğe karşı geliştirilen uluslararası komploya rağmen, terör listesinde olmasına rağmen ve bütün kapitalist sistemle sömürgeci güçlerin hedefi olmasına rağmen ayakta durabiliyorsa onun ilk ortaya çıktığı dönemdeki karakteri ile bağlantılıdır.
Burada kendi öz gücüne dayalı yaratmış olduğu bir güçle ancak ayakta kalabilir. Ama yine reel sosyalizm çökmesine rağmen kapitalist dünya sistemi ile bütünleşmesine rağmen PKK yeni paradigmalarla kendi temel çizgilerini koruyarak kendisini güncelleştirerek, kendisini yeniden var etmenin ideolojik, politik, örgütsel konumunu ortaya çıkarmayı bilmiştir. Burada önemli olan her ikisi karşısında kendi varlığını koruyabilmesinin en temel nedeni kendi öz gücüne dayanmasıdır. Eğer kendi öz gücüne dayanmasaydı mutlaka ya dünya sisteminin bir parçası ya da reel sosyalizmin bir parçası olurdu. Bakıyoruz, dünyadaki diğer güçler böyle kaybettiler. Ya ortaya çıkan bir güç kendisini uluslararası sistemle ifade ederek onun içinde yer edinmenin politikalarıyla düzene angaje ve entegre oldular, tükendiler ya da uluslararası sisteme karşı mücadele adı altında reel sosyalizmin çizgisinde eriyip yok oldular. Onun içinde sistem krize girdiği oranda bu sistemin parçası haline gelenler de sistemle birlikte kaybediyor. Reel sosyalizm çizgisine kayanlar ise iflas eden, çöken reel sosyalizmle birlikte çökerek yok olma noktasına geliyorlar. Ama bakıyoruz ki, PKK her ikisinde de rahatlıkla kendisini kurtarabilmiştir. Ne uluslararası sistemin bir parçası haline gelmiş, gelmediği içinde ayakta durabilmiştir. Ama ne de reel sosyalizmi kabullenmiştir. Kabullenmediği içinde ona rağmen, o yıkılmasına rağmen kendisini yenileyerek bugüne kadar gelebilmiştir.
Birçok komünist ‘Lenin vefat etmeseydi devrim Stalin’in eliyle yanlış yola saptırılamazdı, çünkü Lenin artık bazı düşünsel yanlışların düzeltilmesine fırsat bulamadı’ değerlendirmesini yapıyorlar. Sizin düşüncenize göre, Liderinin hala hayatta olması PKK için bir şans değil mi?
Mutlaka bir liderin kendisinin yaratmış olduğu bir hareketin başında olması her zaman bir avantajdır. Stalin ve Lenin benzetmesine gelirsek, mutlaka Lenin eğer ölmeseydi, hareketinin başında olsaydı 1930’lar daha değişik karşılanabilirdi. Stalin’in içine düşmüş olduğu yetersizlikler bu düzeyde ortaya çıkmazdı. Sonuçları bu kadar tahripkar olmazdı. Lenin’in yokluğu elbette ki daha sonra sosyalizmin, reel sosyalizme kayışında da çok önemli bir etkisi olmuştur. Ama eğer Lenin olsaydı acaba ne kadar istediğimiz gibi bir gelişme olurdu, sosyalizm gelişirdi? Bu ayrı bir tartışma konusudur. Bu daha çok Marksizm ile bağlantılı, reel sosyalizm ya da bilimsel sosyalizm diye tabir edilen sosyalizm ile bağlantılı bir tartışmadır. Fakat şunu söylemek mümkün Lenin’in varlığı daha sonra sorunların ortaya çıkmasında daha doğru çözümlerin ortaya çıkmasına yardımcı olabilirdi. Şimdi PKK içinde aynı şey geçerlidir. Zaten uluslararası komplonun önderliği hedef haline getirmesinin esas amacı da budur. Amaç şudur; PKK’den edinmiş oldukları algı PKK daha çok önder Apo tarafından yaratılmış, onun tarafından yönetilen ve o olmasa bu hareketin olmayacağı biçiminde bir kaba bakış açısı ile ele alınıyor. Onun için önderlik eğer tasfiye edilirse PKK’nin de tasfiye edilebileceğini, etkisiz hale gelebileceğini ve en iyimser durumda rahatlıkla kontrol altına alınabileceği tezinden hareket ediliyor. Buradan hareket edildiği için önder Apo direkt hedef haline getirildi. Uluslararası komplonun temel amacı önderliği daha çok hareketten koparmak, etkisiz hale getirmek, etkisiz hale gelmiş bir liderlikten sonra örgütü istediği gibi yönetmektir. Uluslararası komplo böyle gerçekleşti. Elbette ki bu bize büyük zararlar verdi. Ama burada şöyle bir sonuç ortaya çıkmadı. 1930’larda Stalin’in, Lenin’in sonrası geliştirdiği uygulamaların sonuçlarına benzer tahribatlar gibi sonuçlar ortaya çıkarmadı. Burada neyi hedefledi? Önderliğin tasfiyesi ile birlikte PKK’nin dağılması ve etkisiz hale gelmesi hedeflendi. Bakıyoruz önderlik yakalanıp Türkiye’ye teslim edilmesine rağmen her şeyden önce bir; PKK tasfiye edilemedi, PKK ile önderlik karşı karşıya getirilemedi. Burada birinci derecede istenilen sonuç elde edilemedi. Başarılı olunamadı. Eğer başarılı olsaydı, plan istenildiği gibi yürüseydi kesinlikle PKK dağılacaktı, ya da herhangi bir uluslararası gücün kontrolüne girmiş olacaktı. Bunu başaramadılar. Bir biçimiyle örgüt önderliğin geliştirdiği çizgi temelinde kendisini korudu ve giderek bütün çabalara rağmen önderlikle örgütü birbirinden kopararak önderliğin izole edilmesini başaramadılar. Ve bunu başaramadıkları için de örgüt önderliğe bağlı kalmayı, önderlik ise geliştirmiş olduğu yeni paradigmalarla örgüte yeniden yol göstererek yeni ufuklara doğru yürümesini sağladı.
Bu önemlidir. Burada istenilen sonucun elde edilemediği anlamına geliyor. Fakat komplonun yine de zararları oldu bizlere. Zararları nedir? Elbette ki önderlik direk olarak bu Ortadoğu kaosu ve bu kaosa yapılan müdahale de kendisi bizzat olmuş olsaydı bu günkü PKK’nin gerçeği çok çok daha ilerde bir sonuç elde etmiş olacaktı. Yani hatta şunu söyleyebiliriz; 17 Ekim devrimine benzer bir devrimin Ortadoğu’da gelişmesinin potansiyelleri ortaya çıktığı oranda, önderlik bu potansiyelleri alıp bunu eyleme dönüştürmeye, gerçeğe dönüştürmeye de aday bir konumdaydı. Eğer önderliğe bu komplo yapılmasaydı bizim bugün içinde bulunduğumuz durum Ortadoğu devrimine öncülük yapabilecek bir duruma kadar çıkma şansını elde edebilecektik. Şimdi komplo bize bu zararı vermiştir. O zaman şöyle bir şey söylenebilir; uluslararası komplo bizi dağıtmada başarılı olmamıştır. Bizi parçalamada başarılı olamamıştır. Fakat bizim daha ileri düzeyde bir mücadeleyi geliştirme ve bu mücadeleye öncülük yapma, 17 Ekim devrimi gibi bir devrimi geliştirme düzeyini yakalamamızda da ciddi düzeyde bir engel teşkil etmiştir. Böyle bir şey söylenebilir.
PKK’nin kuruluş yıllarında teorik olarak, devrim ve diğer birçok anlayış konusunda bugünkünden farklı düşünceleri vardı. Bu farklılıklar nedir? PKK askeri tecrübesi ve onun 40 yıllık düşünsel birikiminde hangi değişimlere şahit olmuştur?
Yukarıda da söylediğim gibi PKK, 70’lerde ortaya çıktığı zaman daha çok reel sosyalizmin, Marksist bir düşünce etkisi altında şekillenen bir hareketti. Yani kendisine Marksist diyen o günkü reel sosyalizmi esas alan bir şekillenme sahipti. Çok uzun yıllarda bu esaslar üzerinden mücadelesini geliştirdi fakat giderek reel sosyalizmin gerçekliğinin ortaya çıkması, sonuçlarının belirgin olarak anlaşılmasıyla birlikte bu durumlar sürekli PKK tarafından sorgulanarak kendisini bir yenileme olarak algılamak gerekiyor. 90’lardan sonra özellikle bizim doğu bloku dediğimiz blokun birçok noktada çöküş süreci, daha önce sosyalizmin kendi iç tartışmaları ve bu tartışmalarının yansımaları, Çin ile Sovyetler birliği, Çin ile Yugoslavya, Rusya ile Yugoslavya vb. sosyalist bloku oluşturan güçlerin kendi içlerindeki tartışmalar ve bunların ortaya çıkardığı sonuçlar, birde reel sosyalizmin çöken sistemleri çok hızlı yaşandı. Bunların yaşanmasıyla birlikte PKK bütün bunları değerlendirerek bunlardan kendisi için sonuçlar çıkardı. Zaten daha önce de bu sisteme karşı eleştirileri vardı fakat bu gerçeklerin bu şekilde ortaya çıkması eleştirel yaklaşımı daha da derinleştirerek mevcut var olanın mahkum edilmesi temelinde kendisini yenilemesi kaçınılmaz bir duruma geldi. En son Sovyetlerin çöküşüyle birlikte reel sosyalizm tümden dağıldı. Uluslararası kapitalizme tabi oldu, dünya sistemine tabi oldu. Böyle bir durumda bunlarla hareket eden bütün uluslararası sosyalist harekette bununla birlikte büyük bir çöküş yaşadı. Öyle bir duruma gelindi ki adı ne olursa olsun adeta geçmişte kendine Marksist diyen, sosyalist diyen ya da reel sosyalizmle hareket eden bütün güçler bu çöküşle birlikte çöktü ve kendisini kurtaramadı.
PKK daha önceki muhalif durumu, reel sosyalizme, Marksizm’e olan muhalif durumu PKK’nin çöküşünü engelleyen en temel bir yaklaşım oldu. Burada eleştirilerini daha da derinleştirerek bu çöküntüde kendisini yeniden tanımlama ve yeniden ifade etmenin arayışları içerisine girdi. En son Sovyetlerin çöküşü ve önderliğimize karşı geliştirilen uluslararası komplonun ortaya çıkardığı sonuçlardan hareketle meseleye çok daha köklü bir yaklaşımla yeni bir paradigmaya kadar ulaştık. Yeni paradigmaya ulaşmadan önce de bir eleştiri vardı fakat bu mevcut reel sosyalimden köklü kopuşları ifade etmiyordu. Yani bir biçimiyle onun özüne bağlı kalınıyordu, temel esaslarına bağlı kalınıyordu. Daha çok sorunun biçimle ilgili yanlarını görüyordu. Onun için bu köklü bir değişikliği ortaya çıkarmıyordu. Ortaya çıkaramadığı içinde hareket bir türlü ivme kazanamıyordu, gelişemiyordu. Daha çok bir kısır döngü içerisinde kalıyordu. Bir kısır döngüyü aşma performansını ortaya koyamıyordu. İşte reel sosyalizmin çöküşü ve uluslararası komplo bizi öyle bir noktaya getirdi ki ya bu kısır döngüden çıkmak ya da kısır döngünün bizi boğması ve bitirmesi söz konusu olacaktı. İşte tam da bu noktada bütün bu ortaya çıkışımızdan beri yaratılan birikimler, önderlikte ortaya çıkan birikimler, önderliğin esaretinden sonra İmralı’da yeni bir paradigmaya dönüşerek kendisini yeniden var etmenin köklü ve stratejik adımı atıldı.
Bu köklü bir değişikliği ifade ediyor. Bir sefer geçmişte Marksist bir hareket reel sosyalizmin temel esaslarına bağlı bir hareket konumunu kökten bir sorgulamaya tabi tuttu. Yani meseleye biçimsel yaklaşmak yerine özünde bir yaklaşım ortaya koydu. Yani özellikle Marksizm’in ciddi bir tahlili yapıldı. Marksizm’i meydana getiren temel esaslar üzerinde belli bir yoğunlaşma yaşandı. Marksizm’in kendine temel aldığı felsefe sorgulandı. Bizim pozitivizm dediğimiz ya da metaryalizm dediğimiz felsefenin toplumlar için neyi ifade ettiğini, devrim için neyi ifade ettiği sorgulamasına gittik. Yine Marksizm’in bir sosyolojisi vardı, bu sosyolojinin sorgulanmasına kadar gittik. Marksist sosyoloji daha çok toplumların sınıflara dayalı bir oluşum izahı yaparken bizim yeni paradigmada toplumların sadece sınıflardan ibaret olmadığına yönelik önderliğin geliştirmiş olduğu yeni sosyoloji Marksizm’in sorgulanmasına götürdü. Yine iktidar olayına, devlet olayına, devrim olayına yaklaşımda çok temel esaslar ortaya koyduk. İşte birçok konuda sorguladık ve yen paradigma ortaya çıktı. Bu yeni paradigma dediğimiz reel sosyalizmin, Marksizm’in sorgulanması temelinde ortaya çıkmış bir paradigmadır. Burada sosyalizmden kopmak ya da özgürlükten vazgeçmek diye bir durum yok tam tersine sosyalizmi gerçekten de tarihsel, toplumsal gerçekliğin en uygun biçimde bir ifadeye kavuşturulmasının bir yaklaşımına dönüştürdüğünü görmek gerekiyor. Bu konuda birçok değişiklik sıralanabilir. Mesela, bizim felsefik bakış açımız geçmişin eleştirisi temelinde yeni paradigmada yeni bir felsefik bakış açısı ortaya koyduk. Yeni paradigmayla tarihe bakış açısı ortaya koyduk. Topluma bakış açısı ortaya koyduk. Bunlar hep yeniliklerdir. Yani eskisi aşan yeniliklerdir. Yeniden bir devlet ve iktidar tanımlaması ortaya çıkardık. Bununla bağlantılı yeni bir devrim tanımlaması ortaya koyduk. Şu söylenebilir; gerçekten de paradigmasal değişim köklü bir değişimi ifade ediyor. Bu değişim daha çok reel sosyalizmin geçmişteki eleştirisi ve iflasından ortaya çıkan sonuçlara bir cevap niteliğindedir. Ama aynı zamanda da şimdiye kadar yani tarih boyunca bizim sistem karşıtı dediğimiz güçlerin mevcut pratiklerinde, eylemlerinde ortaya çıkan sonuçlarının analizine dayalı bir yenilenmedir. Ve esas olarak PKK’yi bugün ayakta tutan ve gelişmesini sağlayanda bu değişimdir.
Reel sosyalizm beklentilere yanıt olamadı. PKK Sovyet’in yenilgilerinden ve onun tarihinden hangi dersler almıştır?
Evet, reel sosyalizm beklentilere cevap olamadığı için zaten çöktü. Reel sosyalizmin çok geniş bir değerlendirmesi ve tartışmasını yapmakta her zaman yarar var. Zaten çöküş nedeni de budur. Yani toplumun taleplerine cevap olamamaktan kaynaklı bir çöküştür, bunu görmek gerekiyor. Bizimde bugün ayakta kalabilmemizin en büyük dayanağı da burada çıkardığımız sonuçlar ve derslerle orantılıdır. Yani bunu çok uzun anlatmak mümkündür ama çok genel hatlarıyla söylemek mümkünse bir sefer; toplumu ele alış biçiminde çıkardığımız bazı sonuçlar vardır. Klasik reel sosyalist ya da Marks’ın toplumları ele alış biçimindeki sadece sınıflara dayalı ve sınıf mücadelesi temelinde bir yaklaşımla bir toplum tanımlamasına, bir devrim tanımlamasına gitmesi temel bir yanlışı ifade ediyor. Bir sefer bu yaklaşımın aşılması bizim için çok önemlidir. Bu sınıf perspektifiyle bakıp da sadece bir sınıf üzerinde örgütlenmek ve devrimi geliştirme anlayışının aşılması ve toplumun tümüne ulaşmak sınıfları da kapsamına alan yeni bir toplum tanımlamasına ulaşmak ve bu toplum tanımlaması üzerinden de bir özgürlük mücadelesi geliştirmek gibi bir perspektif açılımı ortaya çıktı. Bu çok önemlidir. Çünkü reel sosyalizmde, Marksizm’de daha çok toplumun büyük bir bölümünün özgürlüklerin dışında tutulduğu mücadelenin ve örgütlenmenin dışında tutulduğu gerçeğinin aşılması ve toplumun tümüne ulaşılması gibi bir sonucu ortaya çıkarıyor, bu önemlidir. Burada bir sınıfın özgürlüğü, bir sınıfın iktidarı değil daha çok toplumun özgürlüğünü esas alan bir yaklaşım önemlidir. Bu önemli bir farklılığı ifade ediyor.
İkincisi; toplum sadece sınıflardan meydana gelmiyor. Toplum çok farklı sosyal, etnik, dini, mezhepsel kesimlerden meydana geliyor. Toplumu sadece sınıflar bağlamında ele almak toplumsal zenginliklerin tümünü yok sayma anlamına geliyor. Başında toplum tanımlaması yanlış olduğu zaman yanlış bir toplum tanımlamasından devrim üretmek mümkün değil. O zaman toplumun tarihsel ve toplumsal gerçeğini çok iyi anlayıp o tarihsel, toplumsal gerçeğinin devrim ihtiyacına cevap vermek gerekiyor. O zaman bütün toplumsal farklılıkları görerek, toplumsal farklılıkların özgürlük arayışlarına cevap verebilecek amaçlar ortaya koyabilmek ama bu amaçlara varmanın da doğru araçlarını ortaya koymak gibi bir durum ihtiyacı ortaya çıkar. O zaman özgürlük herkes için bir ihtiyaçsa ve herkesin özgürlük sürecinde yer alması devrimi ortaya çıkaracaksa bütün toplumsal kesimleri devrim sürecine çekmenin yaklaşımı içerisinde olmak gerekiyor. PKK bunu ortaya koymuştur. Yani bunu ortaya koymasını bilmiştir. Burada daha çok demokratik siyaset temelinde bütün toplumsal kesimlerin kendisini örgütleme ve özgürce ifade etme esası üzerinde devrim sürecine çekilmesinin perspektifinin yaklaşımını ortaya koymuştur. Bu da oldukça önemlidir. Demokratik siyaset temelinde herkesin kendisini ifade etmesi ve örgütlemesi ve bunun ortak bir yönetim düzeyinin oluşturulması elbette ki ciddi bir durumdur. Şimdi bu neye götürür? Bu, mevcut iktidar olayını, devlet olayını sorgulamaya götürür. Geçmişte daha çok neyle ifade ediliyordu? İktidara, devlete bakış açısında sorunlar vardı. Reel sosyalizmin bu konuda sorunları vardı. Devletle sosyalizme özgürlüğe gitmek gibi bir yanlış yaklaşım var. Devlet ve iktidar az önce söylediğimiz gibi toplum tanımlamalarına kesinlikle indirgenemez. Çünkü devlet ve iktidar denilen olay daha toplumsal kesimin bir bölümün egemenliğini ifade ediyor. Bütün toplumsal kesimlerin kendisini eşitçe ifade ettiği bir kurumlar değil bunlar daha çok sınıflı, devletli, uygarlıklı şeylerdir.
Onun için devlet olayını, iktidar olayını esas alan bir yaklaşım içerisinde bir toplumu özgürlüğe götürmek, devrime götürmek mümkün değildir. O zaman devlet ve iktidar olgularının yerine alternatifler ortaya koyarak, yenilikler ortaya çıkarmak gerekiyordu. Onun için de PKK yeni paradigmasında devlet ve iktidar olgusunu reddedildi. Bunun yanlış anlaşılmaması gerekiyor. Devleti reddetmek demek bir topluluğun kendisini yürütme hakkının reddedilmesi anlamına gelmiyor tam tersine devletle iktidarlar bunu reddediyor. Onun için devleti reddetmek toplumda iktidar olmuş tekil bir gücün egemenliğini reddetmektir. İktidarını reddetmektir. Onun için PKK yeni paradigmasında devlet gibi, iktidar gibi tekil olguları çok iyi tahlil ederek bunların en büyük egemenlik ve hegemonya aracı olduğunu ancak bunların aşılması durumunda gerçek anlamda toplumun kendi kendini yönetmenin ortaya çıkacağını, toplumun ancak bunların olmadığı bir yerde özgür olacağının teorik ve pratik derinliğine ulaştı.
Böyle bir farklılık ortaya çıkardı. Dikkat edilirse; dünya çapında iflas eden devlet sistemleri, iktidar sistemleri artık kendisini sürdüremez bir duruma gelmiştir. Ancak özgürlüğü esas alan yeni yönetim biçimlerin ortaya çıktığı yerlerde toplum biraz daha refah, umutlu hale gelebiliyor. Bu da ciddi bir yeniliktir. En büyük yenilik şuradadır: kapitalist modernitenin ve daha da sonra reel sosyalizmin kendisine temel aldığı toplumsal bir form vardır, Ulus -devlet dediğimiz devlet ve ulusun birleştiği bir sistem. Şimdi bu çok tehlikeli bir durumdur. Yani kapitalist modernitenin kendisini bunun üzerinden şekillenmesi doğal. Bu kapitalist sitemin en doğal oluşum halidir. Yani kendisini bir ulus formuyla bir araya getirip devleti bu ulus formu üzerinde hakim hegemon bir güç haline getirerek bir dünya sistemini kurmak, kapitalist modernitenin gerçeğini ifade ediyor. Ama şimdi kapitalizme karşı gelişen devrimci bir mücadeleyi de aynı araçlarla, aynı yöntemlerle zulmünün yıkılması mümkün değildir.
O zaman burada sorunlu bir durumu görmek gerekiyor. Ulus-devlet formunun kapitalizmin temel bir formu, esası olduğunu görmek bunu aşabilecek yeni bir oluşum ortaya koymak gerekiyordu. Bu yeni oluşumu ortaya koyarken de işte bizim ulus-devlet yerine demokratik ulus perspektifi ile yaklaşmamız aslında toplumun tam da ihtiyaçlarına cevap verebilecek, toplumun arayışlarına cevap verebilecek, toplumda umut yaratarak toplumu devrime götürecek bir yeniliği ifade ediyor. Şimdi demokratik ulus ne demektir? Neden demokratik ulus diyoruz? Başında söylediğimiz gibi ulusu meydana getiren bütün toplumsal ve sosyal kesimlere baktığımız zaman çok değişik farklılıkları ve değişiklikleri kapsıyor. Bütün bu farklılıkların toplamı ulusu meydana getiriyor. Bütün bu farklılıkların içerisinde bir tek sosyal durumu etkili bir hale getirmek diğer sosyal varlıkların tümünü ya katletmektir ya da buna tabi edip baskı altına almaktır.
Böylece bir ulusal gelişme yaratamıyorsun ve ulusal bir özgürlüğü ortaya çıkaramıyorsun. O zaman demokratik ulus ne anlama geliyor? Bütün toplumsal varlıklı ulusu meydana getiren sosyal, dini, ekonomik toplulukların tümünü toplum geçeği olarak kabul etmek bunları ulusu meydana getiren temel esaslar olduğunu görmek, bunların varlığını demokratik yollardan kabullenmek ve bütün bunların kendisini oluşturma, örgütleme ve ifade etme özgürlüğüne kavuşturma anlamına geliyor. Buna demokratik ulus yani ulus-devlet yerine demokratik ulus deniyor.
O zaman ulus yerine demokratik bir ulus-devlet yerine demokrasiyi koymak yeni bir alternatif ortaya çıkarmaktır. Hem bu toplumun bütün toplumsal kesimlerinin özgürlüğünü, hem de ulusun birliğini ifade eder. Ama ulusun birliğini ve toplumların özgürlüğünü ifade ettiği kadar demokrasi toplumun kendi kendisini yönettiği bir sistem olarak yerini alır. Bu da oldukça önemli bir yeniliği ifade ediyor. Kendi pratiğimize baktığımız zaman özellikle Ortadoğu pratiğimize baktığımız zaman bunu çok net olarak görebiliriz. Bugün bakıyoruz Ortadoğu’da var olan bütün ulus-devletler böyle bir yapılanmaya sahiptirler. Hangisini ele alırsanız alın ulus-devlet perspektifiyle meselelere yaklaşmak kadar sakıncalı ve tehlikeli bir yaklaşım söz konusu olamaz. Zaten kapitalist modernitenin kendisinin var etmiş olduğu bu sistemin artık sürdürülmez olduğunu gördüğü için bunu değiştirmek istiyor. Yani eski milliyetçi, katı ulus-devletçi yaklaşımlar yerine daha esnek yaklaşımlarla sistemi ayakta tutmanın arayışları içerisindedir. Bu konuda denemeler yapıyor. Ve bundan öyle kolay kolayda kurtulamıyor. Çünkü kendisi için yaratmış olduğu bu esas ve bu esas üzerinden varmış olduğu dünya sistemini değiştirmek neredeyse kendi gücü bile yetmiyor. Nereye el atıyorsa sorunlarla karşılaşıyor. Şimdi o zaman temel sorun nedir?
Diyelim ki bir Irak’ı ele alalım. Irak’ta birçok etnik topluluklar vardır. Birçok dini topluluklar, mezhebi topluluklar vardır sosyal kesimler vardır. Kültürel kesimler vardır. Bütün bu kesimler var. Peki biz ulus tanımlamasını yaparsak ya da devlet tanımlaması yaptığımız zaman bu sosyal, toplumsal oluşuma denk olmayan bir ulus tanımıyla bir devlet tanımı ortaya çıkar. Neyi tanımlıyoruz? Bir Arap etnisiteye dayalı bir ulus tanımlamasıyla yola çıkıyoruz. Devleti nasıl tanımlıyoruz? Ulus tanımlaması Arap etnitesine dayalı bir tanımayla çıkarken devlet tanımlaması nasıl oluşuyor? Ulusta etnik olan egemenlikte de tekil olan bir iktidar biçimine tekabül ediyor. Peki diğerleri ne olacak? Kürtler ne olacak? Êzidîler, Süryaniler, Türkmenler ne olacak? Daha sayamadığım birçok kesim ne olacak? Müslümanlar ne olacak? Hristiyanlar, Şiiler, Sünniler ne olacak ya da Müslüman olmayan birçok kültürel toplulukların durumu ne olacak?
Bütün bunların hepsi ortada kalıyor. O zaman mevcut Irak’taki durumun ortaya çıkması buradan kaynaklanıyor. Sorunun temel nedeni budur. O zaman biz sadece ulus-devlet kavramıyla buraya yaklaştığımız zaman sorunu çözemeyeceğimiz gibi sorunların içerisinden çıkamayacağımız bir toplum kırımıyla karşı karşıya kalırız. Ortada her grup kendisini ulus haline getirmek, ulus haline gelen bir etnik topluluğu, dini topluluğu egemenlik haline getirmenin savaşı içerisine girer ve herkesin herkesi öldürdüğü bir durum ortaya çıkar. Şimdi esas krizde budur zaten. Ortadoğu’nun esas krizi de esas sorunu da budur. Dünya kapitalist sisteminin açmazı da budur, bundan kaynaklanıyor. Bunun için en doğru yaklaşım nedir? En doğru yaklaşım demokratik ulus esası üzerinde özgürlükleri ifade etmektir. Böyle ifade edildiği zaman Ortadoğu’nun birikmiş bütün tarihsel ve toplumsal sorunlarını hem çözmek mümkündür hem de toplumların birbirini yok etmeden bütün toplumsal varlıkların insanlık için bir zenginlik haline getirilerek insanlığı ileri götürmek her zaman mümkün olacaktır.
Kısa süreli Ortadoğu krizine baktığımız zaman bunu çok rahatlıkla görebiliriz. Ulus-devletçi yaklaşımların yol açtığı savaşlar, kırımlar, katliamlar onun sonuçlarında ortaya çıkan toplum kırımıyla demokratik ulus yaklaşımı içerisinde olanların savaşları engelleyen çatışma ve çelişkileri engelleyen birlikte ve bir arada yaşamanın potansiyelini geliştiren pratik sonuçları bile bizim için bu konuda çok öğreticidir. İşte bunun için Rojava’ya baktığımız zaman demokratik ulus perspektifinin küçük bir prototipini görürüz ama Güney’de daha çok ulus devletçi yaklaşımların ise ne gibi bir felakete yol açtığının pratiklerini çok rahatlıkla görebiliriz. Onun için değişimler öyle basit, sıradan değişimler değil. Tabi bunları çok uzun uzun tartışmak gerekiyor. Yani sadece bir iktidarla, sadece bir devlet ya da ulus tanımıyla, ulus-devlet tanımıyla da sınırlı değil çok daha geniş bir yelpazede köklü bir paradigmasal değişiklikler olarak anlaşılabilir.
