Hevserokê Konseya Rêveber a KCK’ê Bayik da xuyakirin ku, rewşa niha ku li Başûrê Kurdistanê tê jiyîn pêşbinî û nerînên me piştrast dikin, siyaseta Başûrê Kurdistanê û Rêveberiya wê, bi Kurdan li Başûr û parçeyên din ên Kurdistanê da wendakirin.
BEHDÎNAN – NÛÇE CIWAN
Hevserokê Konseya Rêveber a KCK’ê Cemîl Bayik bû mêvanê bernameya ‘Nêrîna Azad’ a ku di Ronahî TV’de tê weşandin û di derbarê rewşa Başûrê Kurdistan û krîza heyî nirxand.
Bayik li ser serhildanên ku li seranserî Başûrê Kurdistanê xwe rû didin axifî û got “Gel êdî rastiya siyaseta rêveberiya Başûrê Kurdistan dibîne.”
Bayik, bal kişand li ser rewşa ku niha li Başûrê Kurdistan tê jiyîn, yek jî sedemên wê yên sereke nehatina deshilatdariya Başûrê Kurdistanê ya yekîtiya neteweyî a Kurd e.
‘DESTKEFTIYÊN XWE WINDA KIRIN’
Hevserokê Konseya Rêveber a KCK Bayik da xuyakirin ku, rewşa niha ku li Başûr ê Kurdistanê tê jiyîn pêşbînî û nêrînên me piştrast dikin, siyaseta Başûrê Kurdistanê û Rêveberiya wê, bi Kurdan li Başûr û parçeyên din ên Kurdistanê da wendakirin.
Bayik got ku me berê ji nirxandin û pêşbîniyên xwe gelek caran anîbûn ser ziman û wiha pêde çû.“Rewşa ku îro xwe dide der daxuyanî û pêşdîtinên me piştrast dikin. Berê jî me anî bû ser ziman ku siyaseta ku li Başûr tê meşandin bi Kurdan nade qezenckirin . Ev siyaset zerareke mezin da gelê Kurd. Ne tenê li Başûr li parçeyên din ên Kurdistanê jî bûye sedema xisaran. Tiştên ku derdikeve holê encamê vê siyasetê ye. Edî gelê Başûr rastiya siyaseta ku tê meşandin dibîne û gihiştiyê encama ku ev siyaset destkeftiyên wan bi wan dide windakirin . Gelek deskeftiyên gelê Kurd di encama siyaseteke şaş ji destê Kurdan derket. Gel vê rastiyê dibîne, li hemberî vê rastiyê êdî serî radike û disekine. Gel vê rastiyê dibejê “Êdî pêwîstî bi dawîanîna vê siyasetê heye.”Ji ber ku li Başûrê Kurdistanê di roja me îro de pirsgirêkên siyasî, aborî, çand, leşkerî û civakî ji her alî ve her diçe girantir dibe . Edî gel nikare bi van pirsgirêkan bijî. Ji ber vê yekê dixwaze êdî ev pirsgirêkên heyî çareser bibin û ji holê rabin . Gel rastiya siyaseta Başûr dibîne ku ev siyaset nikare dawî li van pirsgirêkan bine . Ev rastî êdî di milê gel de tê ditîn. Tiştên ku çêbûne û qewimîne çareseriyekê nade avakirin. Rastiya beriya referandûmê çi be, piştî wê jî heman tişt tê meşandin. Gel dibîne ku ev siyaset îro jî berdewam dike û bêyî ku xwe biguherîne. Ji ber vê yekê ev siyaset bi gel gelek deskeftî dane windakirin û bû sedema sereke ya gelek pirsgirekan.”
‘GEL RASTIYAN DIBÎNE’
Bayik, diyar kir ku deshilatdariya Başûrê Kurdistanê şer bi hemû aliyên xwe yên siyasî, dîplomatîk, fikrî, aborî, rêxistinî, leşkerî û civakî rast neda meşandin .
Bayik got “Sedema pirsgirêk û krîza ku îro li Başûrê Kurdistanê tê jiyîn, ne tenê şerkirin an neşerkirin e. Şer bi gelek şêwazan tê meşandin. Ne têne şerê leşkerî ye, lê belê yek rast nehate meşandin . Herî zedê wê ji desthilatdariya heyî çawa sûd bigirin . Wê çawa xwe dewlemend bikin. Ev nerîn û hişmendî pirsgirêken Başûrê Kurdistanê girantir kir. Pirsgirêkên gel giran kir. Di encama ev rastiya heyî gel ketiye asta ku çawa bijî. Siyaseta ku tê meşandin ji pirsgirêkên gel re nabe bersiv . Gel îro ji her alî ve pirsgirêkên giran dijî.Gel di pêşeroja xwe de ronahî nabîne, ji ber ku xetereyeke mezin dibîne. Gel vê rastiyê dibêje “Em ê bi vî awayî heta ku derê biçin”. Ev rastî jiyana gel dixe nav xeteriyekê. Ji ber vê gel dixwaze di rojeke nêz de ji vê xeteriya heyî xelas bibe. Gel desthilatdariya heyî berpirsyar dibîne. Piştî referandûmê Hikûmeta Iraqê gelek cih xistin bin serweriya xwe, pirsgirêk girantir bû. Li hember vê yekê gel li benda vî tiştî ye ku desthilatdariya Başûrê Kurdistan ji van bûyeran encamê derxe. Gelê Başûrê Kurdistan li benda vî tiştî ne ku desthilatdariya heyî dev ji siyasta xwe ya heyî berde , bi hêvî bûn ku siyaseteke nû were meşandin . Lê belê tişta gel dît ew bû ku siyaseta berê xwe da domandin, bê ku siyaseteke nû were meşandin . Ji ber ku siyaseta heyî pisrgirêkên jiyanî kûr dikir. Gel dît ku ev nêzîkatî berdewam dike li hemberî vê siyasetê derketin. Ji ber ku desthilatdariya heyî tu guhertin çênekir”
‘ÇAVKANIYA PIRSGIRÊKAN TIRKIYE YE’
Bayik, di dirêjahiya axaftinên xwe de wiha got. “Pêwîst dikir ku hikûmet nû bihata avakirin û siyaseta kevîn bihata guhertin. Ger ku hikûmeteke demokratîk ava bikirana, hemû hêz û aliyên demokratîk li Başûrê Kurdistanê di hikûmeta nû de cih girtibana ev krîz kûrtir nedibû . Ji ber ku hikumeteke demokratîk dikare pirsgirêkên Başûr çareser bikira, dikarî bi dewletên herêmî re yên mîna Tirkiye , Îran, Sûriyeyê û Iraqê siyaseteke demokratîk bimeşîne. Bi vê siyasetê re dikaribû deskeftiyên gelê Kurd û gelên din xwedî derketa û di nava civakê de demokiratîkbûyîn ava bikira.Ev hikûmet dikaribû têkoşîneke demokratîk bimeşanda. Siyaseta gemar ya heyî bi demokratîkbûyîne re wê derbas bikira. Gel bi vê hêviyê referandûm pêşwazî kir. Lê belê gel rastiya heyî dît. Desthildarî wek xwe ma. Dîsa du partiyan xwestin desthilatdarî di nav xwe de li gorî berjewendiyên xwe nêzîk bibin. Hikûmeta Başûrê Kurdistanê dîsa bang li dewletên mîna Tirkiye û Îranê kir. Bendewariyên xwe ji wan re anîn ziman. Gotin em bawer dikin dîsa alîkariya me bikin û em bi hev re weke berê bimeşin. Lê dema em siyaseta ku li Başûr dinihêrin, em dibinîn ku pirsgirêkên herî mezin Tirkan anî serê wan. Hin jî li bendê ne Tirkiye alîkariya wan bike. Tirkiye alîkariya wan bi çi awayî kir li ber çavan e. Pir eşkere li holê ye Tirkiyeyê Başûr xiste çi rewşê diyar e. Gelek pirsgirêkên li Başûr tê jiyîn serî de Tirkiye berpirs e, ev rastiyek e. Tirkiye îmkanên li Başûrê Kurdistanê ji bo xwe girt û bi wan derfetan dijminahiya gelê Kurd kir. Tirkiye dixwaze dijminên Kurd hemiyan bîne gel hev û bi eniyek dij Kurd tevbigere. Rexmî vê yekê hina jî rêveberiya Başûrê Kurdistanê Tirkiyeyê wekî dostê Kurdan dibîne û alîkariyê jê dixwaze. Ji ber vê yekê gel rabûye ser piyan dixwaze pêşî li xeterî û gefxwarinan bigire.”
‘HIKÛMETEKÎ NÛ YA DEMOKRATÎK DIKARE BIBE HÊZA ÇARESERIYÊ’
Bayîk , bal kişand ser yekîtiya neteweyî û got ku yek ji faktorên sereke yê serhildanên gel li Başûrê Kurdistanê neqebûlkirina deshilatdariya Başûr a yekîtiya neteweyî ye .
Bayik got sedemekw din jî hatina Başûrê Kurdistanê vê astê, desthilatdarên Başûrê Kurdistan Yekîtiya neteweyî qebûl nekirin. Li şûna yekîtiya neteweyî desthilatdarî û berjewendiyên xwe esas girtin. Pirsgirêken gel esas negirtin guh nedan pirsgirêkên gel. Desthilatdariya xwe esas girtin, wê çawa di warê aborî de xwe mezin bikin peyî tiştên maddî ketin. Ji bo gelê xwe tiştek nekirin. Çavê xwe ji bo yekîtiya netewî û pêwistiya wê girtin ,bi parçê din ê Kurdistanê li ser têkîliyeke neteweyî pêş nexistin. Li şûna alîkariya gelê Kurd bikin alîkariya dagirkeran kirin. Bi vê nêzîkatî xwe û Başûrê Kurdistan lewaz kirin. Hêzên dagirker ji van nêzîkatiyan sûd girtin û berjewendiyên xwe derxistin pêş . Eger yekîtiya netewî bihata avakirin , li Başûr hebiya, tu carî ev lewazî nedihat jiyîn. Dagirkerî jî bi hêsanî nedikarî deskeftiyên Kurd bigire û ji holê rake. Em li dîrokê jî vegerin yên ku derdorê xwe xurt nekirine, her tim xwe lewaz kirine . Filîstîn mînaka herî gûncav e, da ku ev rastî baş were fêmkirin. Tevgera Filistîn bi lewazkirina derdorê xwe bi xwe lewaz bû. Li Başûrê Kurdist..
KCK Yürütme Konseyi Eş Başkanı Bayık, Güney Kürdistan siyaseti ve yönetiminin Kürtlere ve Güney’e kaybettirdiğini belirterek, “Güney halkı iktidarın gerçekliğini görüyor ve ayaklanıyor” dedi.
BEHDÎNAN – NÛÇE CIWAN
KCK Yürütme Konseyi Eş Başkanı Cemil Bayık, Ronahi TV’de yayımlanan ‘Nêrîna Azad’ (Özgür Bakış) adlı programda Güney Kürdistan’da yaşanan kriz hakkında değerlendirmelerde bulundu.
Bayık, tüm Güney’e yayılan ‘Raperîn’ hakkında değerlendirmelerde bulunup, ‘’Halk artık Güney Kürdistan yönetiminin siyasetini görüyor ve buna isyan ediyor’’ dedi.
Bayık, Güney Kürdistan’da yaşanan duruma değinip, bunun temel nedeninin Güney Kürdistan iktidarının Kürt Ulusal Birliği’ne yanaşmaması olduğunu vurguladı.
Güney Kürdistan’da yaşanan durumun öngörü ve değerlendirmelerini doğruladığını söyleyen Bayık, Güney Kürdistan siyaseti ve yönetiminin Kürtlere ve Güney’e kaybettirdiğini belirtti.
‘KAZANIMLARI KAYBETTİRDİ’
Bayık, şu değerlendirmeleri yaptı:
“Bugün ortaya çıkan durum bizim öngörülerimizi doğrular nitelikte. Daha önce Güney’de yürürlükte olan siyaset Kürtlere kazandırmıyor. Bu siyasetin Kürtlere büyük zararları var. Sadece Güney’de değil, Kürdistan’ın diğer parçalarında da kayıplar getiren bir siyaset. Ortaya çıkan durumu bu siyasetin sonuçları olarak el almak gerekir. Güney Kürdistan halkı işleyen yanlış siyaseti görüp ve bu siyasetin onlara kaybettirdiği sonucuna vardı. Birçok Kürt kazanımı bu yanlış siyasetin sonucunda kaybedildi. Halk bu gerçeği görmüş durumda. Buna karşı bir duruş sergileyip başkaldırıyor. Halk artık şunu diyor, ‘artık bu siyasetin sonlanması lazım’. Çünkü Güney Kürdistan’da siyasi, ekonomik, kültürel, askeri, toplumsal sorunlar gittikçe daha da ağırlaşmakta. Halk artık bu sorunlarla yaşayamaz. Bu yüzden artık bu sorunların çözülmesini istiyor. Halk Güney siyasetinin gerçekliğini görüp artık bu siyasetin sorunlara çözüm oluşturamayacağına inanıyor. Bu gerçeklik artık halk tarafından görülüyor. Gerçekleşen durumlar artık bir çözüm oluşturmuyor. Referandum öncesi gerçekliği olduğu gibi referandum sonrasında da sürdürmek istediler. Halk bu siyasetin hiçbir biçimde değiştirilmeden devam ettiğini gördü ve bunun değişmesi gerektiğini ortaya koydu. Bu sebeple bu siyaset halkın kazanımlarını çok kaybettirdi ve birçok sorunun temel sorunu haline geldi.
‘HALK GERÇEĞİ GÖRÜYOR’
Bayık Güney Kürdistan iktidarının siyasi, diplomatik, düşünsel, ekonomik, örgütsel, askeri ve toplumsal boyutuyla doğru bir savaş yürütmediğini belirtti.
Bayık değerlendirmesine şöyle devam etti: ‘’Güney Kürdistan sorun ve krizinin nedeni savaşmak ya da savaşmamak değildir. Savaş birçok tarzda yürütülür. Sadece askeri boyutuyla değil, hiçbir boyutuyla savaş doğru yürütülmedi. En çok iktidar nasıl faydalanır, nasıl zenginleşir… Bu eksende gelişen düşünce ve yaklaşım Güney Kürdistan sorunlarını daha da ağırlaştırdı. Halkın sorunlarını daha da ağırlaştırdı. Bu mevcut sorun karşısında halk nasıl yaşayacağı sorunlarıyla boğuşmak zorunda kalmış. Yürütülen siyaset halkın sorunlarına çözüm oluşturmuyor. Halk her yönüyle ağır sorunlarla yüz yüze. Halk geleceğinde bir ışık göremiyor, çünkü büyük bir tehlike görüyor. Halk bu gerçeği görüp, ‘Bu biçimde nereye kadar gidebiliriz’ sorusunu soruyor. Bu gerçeklik toplum yaşamı üzerinde büyük bir tehdit oluşturuyor. Bu sebeple halk en kısa sürede bu tehlikeyi atlatmak istiyor. Halk mevcut iktidarı sorun kaynağı olarak görüyor.
Referandum sonrası Irak hükûmeti birçok bölgeyi egemenliği altına aldı, sorunlar daha da ağırlaştı. Buna karşı halk Güney Kürdistan iktidarının bir sonuç çıkarmasını umdu. Güney Kürdistan halkı iktidarın mevcut yanlış siyasetten dönmesini, yeni bir siyasetle devam etmesini umdu. Fakat halk eski tarz siyasetin olduğu gibi devam ettiğini gördü. Bu tarz siyaset mevcut sorunları daha da içinden çıkılmaz kıldığı için, halk, bu yaklaşımın devam etmesi durumunda sorunların daha da ağırlaşacağını görüp bu yanlış tarz siyasete karşı tepkilerini ortaya koydu. Çünkü iktidar herhangi bir değişim sürecine girmedi.
‘SORUNLAR TÜRKİYE KAYNAKLI’
Yeni bir hükûmetin kurulması ve eski siyasetin değişmesi gerekiyordu. Eğer demokratik bir hükûmet kurulmuş olsaydı, tüm farklı güç ve demokratik kesimler Güney Kürdistan hükûmetinde temsilini bulsalardı bu kriz daha da ağırlaşmazdı. Çünkü demokratik bir hükûmet Güney’in sorunlarına çözüm oluşturup, Türkiye, İran, Suriye ve Irak gibi bölge devletleriyle demokratik temeller üzerinde bir siyaset oluşturabilirdi. Bu biçimde Kürtlerin ve diğer halkların kazanımlarına sahip çıkabilir ve toplumda demokratikleşme zemini yakalanabilirdi. Bu hükûmet demokratik bir mücadele verebilirdi. Kirli mevcut siyaset demokratikleşmeyle çözülme sürecine girerdi. Halk bu umutla referandumu karşıladı.
Fakat halk gerçeği gördü. İktidar hiçbir değişime girmedi. Yine iki parti, iktidarı kendi aralarında, çıkarları ekseninde paylaşmak istedi. Güney Kürdistan hükûmeti yine Türkiye ve İran gibi devletlere çağrılarda bulundu. ‘Bize yine destek sunabilirler, eskisi gibi devam edebiliriz’ mesajları verildi. Fakat Güney’in siyasetine baktığımızda büyük sorunların kaynağının Türkiye kaynaklı olduğu görülür. Her şeye rağmen Türkiye’nin onlara destek sunmasını beklemekteler. Türklerin onlara nasıl bir destek sunduğu göz önünde. Türkiye’nin Güney’i nasıl bir duruma soktuğu çok net bir biçimde görülüyor. Güney’deki bir çok sorundan başta Türkiye sorumlu. Türkiye Güney Kürdistan imkanlarını kendisi için ele alıp ve bununla Kürt düşmanlığını yaptı. Türkiye tüm Kürt düşmanlarını bir araya getirip Kürt karşıtı bir cephe oluşturmayı amaçlıyor. Tüm bunlara rağmen Güney Kürdistan Yönetimi Türkiye’yi dost olarak ele almakta ve ondan yardım ister bir pozisyonda durmaktadır. Bu sebeple halk serhildan pozisyonunda ve önündeki tehdit ve tehlikelerin önünü almaya çalışıyor.’’
‘ULUSAL BİRLİĞE YANAŞMADIĞI İÇİN…’
Bayık, “Güney’deki durumun bu düzeye gelmesinin nedenlerinden biri de Güney Kürdistan iktidarının ulusal birliğe yanaşmayıp, bunun yerine kendi çıkarları doğrultusunda hareket etmesidir. Halk sorunlarına eğilmeyip halka kulak vermemeleri, kendi iktidar çıkarlarını esas almaları, kendi ekonomilerini büyütme arayışları, ortaya çıkan durumun nedenleri arasındadır. Halk adına hiçbir şey yapmadılar. Ulusal birliğe ve ihtiyaçlara gözlerini kapattılar. Kürdistan’ın diğer parçalarıyla ulusal bir ilişki kuramadılar. Kürtlere destek sunacaklarına işgalcilere destek sundular” diye kaydetti.
“Bu yaklaşımlarıyla Güney Kürdistan’ı zayıf düşürdüler. İşgalci güçler bu yaklaşımlardan yararlanıp kendi çıkarlarını öne aldılar” vurgusunda bulunan Bayık, şöyle devam etti:
“Eğer ulusal birlik yakalanmış olsaydı bu durumlar yaşanmazdı. İşgalcilik de öyle kolay bir biçimde Kürt kazanımlarına yönelip ortadan kaldıramazdı. Tarihe de baktığımızda iç birliğinin pekiştirmeyenlerin her zaman zayıf düştükleri görülür. Filistin, daha iyi anlaşılması için en çarpıcı örnektir. Filistin Hareketi etrafıyla olan ilişkisinde bir zayıflığa düştüğü için zayıf düştü. Güney Kürdistan’da iktidar sadece kendi iktidarının esas aldı. Siyasetleriyle işgalcilere destek sundular. Kürdistan’ın diğer parçalarında yürütülen mücadeleye destek sunmaları gerekirdi ama sadece kendi çıkarlarını esas aldılar. Her yönüyle kötü bir siyasal pratik sergilediler. Güney’deki halkımıza karşı da böyle yanlış bir siyaset yürütüldü. Siyaset adı altında her şeyi kendi çıkarlarının hizmetine koştular. Bu yaklaşımlarıyla halkı da kaybettiler. Bugün halk bu yüzden onlara karşı duruyor.
‘YENİ, DEMOKRATİK BİR HÜKÛMET ÇÖZÜM GÜCÜ OLABİLİR’
Eğer bugün halk ayaktaysa bu onların siyasetlerinin bir sonucudur. Yürütülen yanlış siyasetin sonucu. Bu gerçekliğin tüm yönleriyle görülmesi gerekir. ‘Halk niye bize karşı’ demesinler, bazıları bundan faydalanmak istiyor. Bu gerçekliğin altında onların yanlış siyaseti yatıyor, kendi gerçeklikleriyle yüzleşmeleri gerekir. Güney’deki sorunları kaynağı bizzat oradaki iktidar tarafından oluşturulmuş. Yanlış siyasetlerine bir son vermeleri gerekir. Halka öz eleştiri vermeleri gerekir. Tüm demokratik güçlerle bir ilişki kurup hükümetin oluşturulması gerek. Sadece yeni, demokratik bir hükûmet mevcut sorunlara çözüm gücü olabilir. Yeni hükûmetin ulusal birliği, demokratikleşmeyi esas almalı. Bu biçimde halkın sorunların çözüm oluşturulur.’’
