HABER MERKEZİ- Bu ışıklı yolda tarihini, toplumunu, kültürünü, emeğini, yaşamını daha derinlikli tanıma, aydınlatma, anlamlı ve özgür yaşamı örmede Jineolojî çalışmaları kadın ve halklar devrimine güç katıyor. Demokratik ekolojik kadın özgürlükçü paradigmanın bilimi olarak toplumsal yaşamın, örgütlenmenin bütün alanlarına özgürlük sosyolojisiyle akarak “xwebûnlaşmanın” heyecan, coşku ve moral kaynağı oluyor.
Özgürleştiren bilgi ve bilim
Yürütülen eğitim, araştırma, tartışma, çalıştay, konferans, sempozyumlarda, komün ve meclis inşa çalışmalarında kadın bilgisi, emeği ve bakışına bu düzeyde duyulan ihtiyaç ve ilgi bu gerçeği kanıtlamaktadır. 2014 yılında sınırlı sayıda üyenin yer aldığı komiteleşmeden Kuzey ve Doğu Suriye Jineolojî Akademisi’ne ulaşan geniş bir çalışma yürümektedir. Kadın ve toplum bilgisinin açığa çıkarılması, görünür kılınması, kadın devriminin hizmetine sunulmasında yedi merkezde kurumlaşan Jineolojî araştırma merkezleri, Rojava Üniversitesi’nde Jineolojî Bölümü, liselerde okutulan Jineolojî dersleri, Jinwar ve Şifajin, Malda Kûse Xwebûn genç kadın kampları ve çalışmaları ile gençlik, kadın ve toplumun bütün kesimleri ile buluşma önemli bir aşamaya gelmiş bulunuyor. 2018 Ocak ayında gerçekleşen 1. Jineolojî Konferansı ile rotasını belirleyen çalışmalar geçmiş tecrübelerin ışığında Kürt, Arap, Asuri-Süryani, Ermeni, Çerkes, Türkmen kadınları ve halklarına ulaşmıştır. Bir yandan kadın devriminin sosyolojik temelini özgürleştiren bilgi ve bilimle örerken diğer yandan halkların, inançların kültürel, tarihsel, emek değerleri ve zenginliğini demokratik ulus inşasının harcına katan, bütünleyen bir rol oynamakta.
Özgür eş yaşama katkı
Kadın devriminin erkek egemen sistemde büyük bir gedik açacağına, jineolojinin bu devrimin gelişiminde önemli bir rol oynayacağına yürekten inanan ve genç yaşında büyük bir heyecan ve coşkuyla toplumsal aydınlanma çalışmalarına katılan Malda Kûse yoldaşın izinde yürünmektedir. Malda yoldaş, Kuzey ve Doğu Suriye Jineoloji Akademisi’ne bağlı Heseke Jineoloji Araştırmaları Merkezi’nde çalışma yürütürken 4 Mayıs 2019’da Hol’den dönerken DAİŞ’in yola döşediği mayını patlatması sonucu yaşamını yitirdi. Kadın ve toplumsal özgürlük devriminin, demokratik konfederalizmin örülmesine özgürleştiren ve güzelleştiren, öz savunma bilinci ve gücünü geliştiren bilgiyi, emeği taşımak Jineolojî çalışmalarının önemli bir yoğunlaşma ve üretim alanıdır. Demokratik modernite paradigması ve Jin Jiyan Azadî devrimini, temellerini halklarla, kadınlarla buluşturan çok yönlü gündemler oluşturmaktadır. Bunun kadar savaşın yarattığı yıkım, katliam, göç, yoksulluk, üretimden, yaşamdan ve topraktan koparan işgal ve imha saldırılarının yarattığı tahribatlar üzerinde duran, sonuçlarını araştıran, toparlayan ve direnmenin, güçlenmenin, yaşamı en zorlu koşullarda sürdürmenin kaynağına dönüştüren bilinçlendirme çalışmaları önemli bir yer tutmaktadır. Toplumsal gerilik, geleneksel ahlak ve namus anlayışı, devletli sistemin kendi kültüründen uzaklaştıran inkar politikaları, liberal özgürlük eğiliminin kadında ve toplumda yarattığı tahribat üzerinde durulmakta, çözüm arayışına güç katmaktadır. Zenubya ve Kongra Star ile ortaklaşa özgür eş yaşam kültürünü geliştirmek amacıyla kadın eğitimlerinin yanında özgün erkek eğitimleri verilerek erkeğin demokratik dönüşümü mücadelesi verilmektedir. Özgürlük kültürü ve ahlakının, kültürel devrimin gelişimine hizmet edecek yurtseverlik bilinci ve eylemini güçlendiren çalışmalar yürütülmektedir.
Araştırma merkezlerinde eğitimler
2017 yılında ilk kez Efrin’de açılan Jineolojî Araştırmaları Merkezi’ni aynı yıl Qamişlo Kantonu-Derik, 2018’de Minbic, 2019’da Heseke Kantonu-Heseke, Fırat Bölgesi-Kobane, 2020’de Tabqa, 2021’de Efrin-Şehba ve Halep araştırma merkezleri izledi. Bu merkezlerde tarihten güncele özgür yaşam, öz savunma ve direniş bilinci, kültürünün gelişimini amaçlayan eğitim, araştırma, materyal hazırlama, farkındalık çalışmaları sürmektedir. Jineolojî tanıtımı ile başlayan, doğal toplum kültürü ve yaşayan özünü, kadın emeğini görünür kılan, tarih bilincini, kültürel ve ahlaki değerlere saygıyı, devrimci-demokratik kişilik, yaşam ve aileyi geliştirme çalışmalarını güçlendiren analizler, eğitimler ve çok yönlü çabalar devam etmektedir. Demokratik ulus boyutları ve Jineolojî’nin yaşam alanları olarak birebir yoğunlaştığı, üzerinde durduğu ekonomiden sağlığa, eğitimden kültüre, tarihten ekolojiye, siyasetten etik-estetiğe, öz savunmadan adalete, demografyaya önemli çalışmalar vardır. Bu alanlara dönük eğitim-atölye, araştırma yapmak kadar, bu alanların ihtiyaç duyduğu eğitimleri vermek, tartışmalara, çalıştay ve konferanslara katılarak ulaşılan Jineolojî bilgilerini paylaşmak ve demokratik toplumsal inşaya akıtmak temel gündemlerdendir.
Toplumun ve hayatın içinde bilgi üretimi
Toplumdan ve kadından uzak merkezlerde bilgi üretimi yerine, yaşamın, toplumun içinde, kadının kendini tanıma ve anlamlandırma, enerjisini devrim enerjisine katma uğraşında yaşadığı zorluklar kadar mücadelenin yarattığı moral ve coşkunun içinde yer alma ve yerini sağlamlaştırma söz konusudur. Bu; doğadan, toplumdan ve kadından kopan pozitivist bilimin savaş, kırım ve kıyım aracına dönüşmesinden çıkarılan sonuçlar ışığında doğanın, toplumun, kadının ve yaşamın içinden, akışından beslenen bilgi, bilim ve üretimin gücünü görme ve göstermeyi amaçlayan bilinçli bir tercihtir. Özgürleştiren bilgi ile köleleştiren bilginin, bilimin, yöntemin farkını ortaya koyan bir özgürlük tercihidir. Gücünü yaşamı anlamlandırmayan, iyi ve güzel kılmayan, bireyi ve toplumu özgürleştirmeyen, bağımlı kılan her tür bilginin, bilgi merkezlerinin karşısında yer almaktan ve buna karşı mücadele etmekten almaktadır.
Rojava sosyolojik araştırması
Jineolojî, Kuzey ve Doğu Suriye’de direniş kültüründen beslenirken direnişe, özgür düşünce ve iradenin gelişimine hizmet eden bilginin peşindedir. Buna ket vuran dinci, cinsiyetçi, milliyetçi, bilimci kalıp ve dogmalarla yoğun bir mücadele içinde anlam ve yaşam gücünü açığa çıkarmanın, kadın ve toplumun gücüne güç katmanın yoğunlaşmaları içindedir. Bu temelde Rojava devriminin tarihsel dayanağı, dünü ve bugününü aydınlatmaya dönük yürütülen sosyolojik araştırmalar yapmakta, ortaya çıkan sonuçları mücadele ve örgütlenme zeminine dönüştürmektedir. Üç yılda tamamlanan Rojava sosyolojik araştırması; direnen tarihsel toplum geleneğini aydınlatan, kadın devriminin temelini ören Kürdistan özgürlük mücadelesinin etkilerini irdeleyen, DAİŞ’e karşı mücadele, devrim süreci ve sonrası direniş ve inşanın iç içe geçen muhteşem emeğini, bilincini, özgürlük tutkusunun açığa çıkardığı maddi ve manevi yapısallığı sentezleyen bir çalışma olmuştur. “Bingehe Dirokî û Siberoje ya Şoreşe Jine” kitabında somutlaşan bu araştırma hem genel hem kadın hem Jineolojî çalışmalarının yönelmesi, odaklanması gereken noktaları açığa çıkarmada önemli veriler sunmuştur. Bunun yanında araştırma merkezlerinde yerel ve genel kapsamda Arap, Süryani, Ermeni kadın kültürü, estetik, küçük yaşta evlilik, eş aldatma ve evlilik ilişkileri, boşanma, intihar, kadına karşı şiddet, Şehba, Halep Şex Maqsud tarihi ve direnişi, göç üzerine sosyolojik araştırmalar yapılmıştır. Bu araştırmalar tamamlandıkça broşür, kitap, perspektif gibi materyale dönüştürülmekte, sonuçlarını kadın ve halklarla buluşturan eğitimler, tartışmalar sürmektedir.
Jinwar ve Şifajin
Jinwar’da kadınlar ve çocuklar erkek egemen zihniyetin, şiddetin yarattığı iradesizleşme, küçülme ve anlamsızlaştırılmaya karşı büyük bir anlam ve yaşam mücadelesi içinde kendini yeniden tanımlamaktadırlar. Ana ve çocukların özgür ilişkilerinin nasıl kurulacağı, geleneksel roller ve aileye karşı demokratik aile, kadın-erkek ilişkisinin nasıl olacağı, kadınlar olarak birbirini anlama ve buluşmanın zorlu ama güç veren dünyasını oluşturmaktalar. Köyde bulunan Şifajin ise ilk doktor, sağaltan, besleyen, büyüten ve koruyan ana-kadın bilgisini toplamakta, yeniden üretmekte ve kadınla-toplumla buluşturmanın haz veren çalışmaları içinde adım adım ilerlemektedir.
Genç kadınlar Malda’nın izinden yürüyor
Rojava Üniversitesi Jineolojî bölümü 2017’den bugüne iki yıllık eğitimlerle demokratikleştiren, özgürleştiren ve toplumsallaştıran bilginin yol ve yöntemini göstermekte, devletli-iktidarlı bilimciliğe karşı büyük bir zihniyet mücadelesi yürütmektedir. Eğitimler, bitirme tezleri, üniversite içinde bütün bölümlerde görülen Jineolojî dersleri ile kadın ve toplumu özgürleştiren bilginin etiği ve estetiğine yoğunlaşma sağlanmaktadır. Üniversite öncesi lise iki ve üçüncü sınıflarda görülen Jineolojî dersleri de gençliğin kendini bilme, tanıma, tarih ve kültürel gerçeğiyle buluşma arayışının yoğun olduğu yıllarına yön verme çabasındadır. Malda Kûse Xwebûn kamplarında kendini ve toplumu tanıma, dijital şiddete, kapitalist modernite kültürüne karşı mücadele, aile, özgür kişilik ve mücadele üzerine tartışma ve çözümlemelerden güç alınmaktadır.
Jineolojî yapıcı, onarıcı, geliştirici, köke-kaynağa yönelten öz savunma bilgisi ve bilimi olarak kadınlar ve halkların yaşamında yer edinmiştir. Yerel ve evrensel bağını güçlü kurduğundan hızla Kürdistan’dan Ortadoğu’ya, dünyaya açılmakta, kadın devriminin enternasyonalist temelini sağlamlaştırmaktadır. Andrea Wolf Enstitüsü’nde buluşan değişik halkların kadınları Kürdistan kadın özgürlük mücadelesinin açığa çıkardığı toplumsal özgürlük değerlerinden, meşru savunma bilinci ve eyleminden, örgütlenme, toplumsal inşa deneyiminden güç almak istemektedir. Kendi toplumsal direniş geleneklerini, kadın mücadelesinin tecrübelerini paylaşarak hem çoğalmak hem çoğaltmak istemektedirler. Birey ve toplumu optimal dengede buluşturan, özgürleştiren, iradeleştiren ve güzelleştiren bu savaş ve direnişi, toplumsal inşayı anlamak ve dünyanın her yerinde anlatmak, örgütlemek, yaşamak ve savunmak istemektedirler. Bunlar kadın devrimleri yüzyılının önemli adımları, kadın özgürlük ruhu, bilinci ve direnişi ile şekillenen yeni enternasyonalizmin karakteri olmakta, Jineolojî’yle derinlik kazanmaktadır.
Kuzey ve Doğu Suriye Jineolojî Akademisi farklı alanlarda yürütülen Jineolojî çalışmalarını toparlamakta, ortaklaştırmakta, sentezlemekte ve yeni bir aşamaya evriltmektedir. Aydınlanma ve çözüm odaklı yoğunlaşma ve çalışmalarla kadın rönesansını Ortadoğu rönesansının temeline dönüştürme iddiası taşımaktadır. Bu iddiayı demokratik toplum devriminin beslendiği ana kaynağa dönüştürerek iyi, güzel, doğru yaşama olan hasreti gidermektedir.
* Rojava Jineolojî Akademisi çalışanlarından Malda Kûse, 4 Mayıs 2019 tarihinde Hol yakınlarında araba ile seyir halindeyken DAİŞ’in yola yerleştirdiği mayının patlaması sonucu hayatını kaybetti.
Kaynak: Newaya Jin
