HABER MERKEZİ
17 Temmuz 1968 6. Filo’nun denize dökülmesinin yıl dönümünde hem 6. Filo’yu hemde Devrimci Türkiye gençliğinin direniş ruhunu hatırlamalı.
Devrim umudunun Türkiye’ye taşındığı 1968 yıllarında Amerika’nın İstanbul’a demir atan ABD filosuna karşın Deniz Gezmiş öncülüğünde 68 gençliğinin gerçekleştirdiği Anti-emperyalist eylemlerin yıl dönüme girerken bu eylemselliklere tekrardan vurgu yapmak gerekmektedir.
Tarih 17 Temmuz 1968’i gösteriyordu. Öğrenciler öncülüğünde yayılan devrim umudu gün geçtikçe daha da radikalleşerek, kitlesel eylemlerle dışa vuruyordu. Türkiye Sol gençlik örgütlerinin önderi olan Deniz Gezmiş öncülüğünde 18 Temmuz günü Amerikan askerlerine ve Amerikan sömürgesine karşı gelişen 6.Filo eylemselliği ise düne damgasını vurmuş ve bugün ise ilk gün ki gibi heyecanı yaşamaktadır.
Tükiye için anti-emperyalist eylemlerinde sembolleşen bir eylem olarak Türkiye devrimci gençlik tarihinde yerini almıştır. 6. Filo eyleminden önce Vedat Demircioğlu faşist Türk polisleri tarafından şehit edilmişti.
Emperyalizm’e karşı gelişen gençlik eylemeri 1960’lı yılların başından itibaren ciddi bir tepki geliştirmeye başlamıştı. Başlangıçta üniversite kantinlerinde Coca Cola’ya karşı eylemler, petrolün millileştirilmesi gibi daha etkili birtakım taleplerin desteklenmesi şeklinde biçimler alıyordu bu tepki.
Tarih 17 Temmuz 1968’i gösterdiğinde Türkiye sosyalist gençliği Amerikan emperyalizmine karşı olan tepkiyi örgütlü bir şekilde göstermiştir. Amerikan emperyalizminin Akdeniz’deki işgal jandarması olan 6. Filo’nun İstanbul’a demir atmasıyla eylemsellikler kitleselleşmişiti. Eylemler sırasında 17 temmuz gecesi İTÜ Öğrenci Yurdu’nu basan faşist polisler çok sayıda öğrenciyi öldüresiye dövdükten sonra Vedat Demircioğlu’nu pencereden atarak ağır bir şekilde yaralamıştır.
Vedat Demircioğlu ağır yaralanarak 24 Temmuz 1968’de şehit düşer. Vedat 6. Filo anti-emperyalist eylemlerinin sembol ismi olmuştur.
6. Filo eylemleri emperyalizme karşı güçlü bir tepki yaratmış ve Emperyalizm işgaline karşı yeni bir renk ve soluk kazandırmıştır.
Peki 6. Filo Türkiye gençliği tarafından neden bu kadar tepkiyle karşılanmış?
6. Filo Amerikan emperyalizminin fiziksel olarak Türkiye’de yer etmesi demekti. Mesele ne kadar Kıbrıs’a yapılacak olan askeri hareketliliğin önlenmesi olarak gözüksede amaç yıllardrı Amerika, Rusya, İngiltere gibi sömürgeciliğin başını çeken emperyalsit Amerika’nın ‘Sıcak Denizler’ olarak adlandırdığı denizlere inme hareketiydi.
Türkiye devrimci gençliğinin gerçekleştirdiği eylem ise adeta başta Amerikan Yanki’leri olmak üzere bir çok kişiyi şoka uğratacaktı.
Gençlerin bu eylemi ne anlama geliyorudu?
Gençlerin emperyalizme karşı Deniz Gezmiş öncülüğünde başta üniversite gençliği olmak üzere birçok gencin Amerikan askerlerini denize dökmesi yeni bir başlangıç, daha güçlü bir mücadele demekti.
Amerikan askerinin Türkiye’ye geldiğinde yarattığı atmosfer ise söz yerindeyse ahlaksızlığın en uç şekilde yaşandığı bir dönem idi.
Emperyalizmin askerleri karaya çıktıklarında şehirde gürültülü biçimde dolaşıyor, o zamanlar “pavyon” adı verilen ve “konsomatris”lerin çalıştığı yarı batakhanelerde “eğleniyor”du. 6. Filo’nun geliş tarihi ilan edilir edilmez bu batakhaneler kapılarına “nays görlz, friş bir (güzel kızlar, soğuk bira)” türü duyurular asıyordu. O zamanlar Beyoğlu’nun arka sokaklarından birinde, Abanoz Sokağı’nda bulunan genelevler sağlık kontrolünden geçiyor, duvarlarına badana yapıyor, Amerikan ordusuna hazırlanıyordu. Kısacası, 6. Filo’nun ziyaretleri, biraz onuru olan insanlar için bir ulusal utanç vesilesi haline geliyordu. 1967 Haziran’ında düzenlenen ilk 6. Filo eylemine 10 binin üzerinde insanın katılması sorunun toplumda ciddi bir tepki aldığının kanıtıydı. 1968 Temmuz’undaki denize dökme olayının koşulları adım adım hazırlanıyordu. Kadın bedeni üzerinde Amerika’ya parsel parsel Türkiye toprakları satılıyordu.
Eylemin gerçekleşme anı
1967 ve 1968 yıllarında 6. Filo birçok defa Türkiye’nin limanlarına demir atar ve her gelişi protestolara neden olur. 1968 Temmuz’unda Filo’nun durağı yeniden Dolmabahçe’dir. 6. Filo’ya bağlı adı ironik bir biçimde “Independence” (Bağımsızlık) olan uçak gemisi ile beş destroyer, Dolmabahçe’ye demir atar. Filo’nun gelişi 21 pare top atışıyla selamlanırken İTÜ öğrencileri Filo’yu protesto eylemleri yaparlar.
Gençlik, 6. Filo’nun her gelişini protestolarla karşılamaktadır ve artık bu konuda tecrübe de kazanmıştır. Temmuz 1968 ziyareti sırasında da 76 örgüt 15 Temmuz 1968’de İstanbul Teknik Üniversitesi’nde bir toplantı düzenler ve alınacak tavrı konuşurlar. Bundan bağımsız olarak gençler Dolmabahçe’deki gemilerden çıkıp Beyoğlu’ndaki eğlence mekanlarına doluşan ABD askerlerinin keplerini başlarından alıp yere atmak, üniformalarını jiletlemek, üzerlerine kırmızı mürekkep atmak gibi eylemler gerçekleştirmektedir.
Bu eylemler karşısında faşist polisin tavrı ise öğrencileri gözaltına almak olur. 16 Temmuz’da 6. Filo’ya karşı protesto eylemi düzenleyen 29 öğrenci gözaltına alınır. 16 Temmuz’u 17 Temmuz’a bağlayan gece İTÜ’nün öğrenci yurdu basılır. Yataklarındayken saldırıya uğrayan öğrenciler yerlerde sürüklenerek gözaltına alınırlar. Bu operasyon sonrasında 47 öğrenci de hastaneye kaldırılır. Vedat Demircioğlu daha önce de bahsettiğimiz gibi bu eylemler sırasında şehit düşer ve 6. Filo eylemrinin ilk şehidi olur.
Yaşanan baskının yarattığı öfke ve isyan ruhuyla Deniz gezmiş öncülüğünde harkete geçen Türkiye sosyalist gençlik örgütleri Deniz Gezmiş öncülüğünde istanbul Üniversitesi önünde toplanmıştı. Önce bir Taksim’de toplanıldı. Daha sonra Taksim’den Gümüşsuyu’na Teknik Üniversitesine yürüdüler. Geniş bir kitle burada toplandı. Binlerce genç yönünü Dolmabaçe’ye verdi. Gençler Dolmabahçe’de emperyalsit Amerikan askerlerini denize dökerek, emperyalizm ve faşizmi denize dökmüş oluyordu.
68 gençliğini büyük inanç ve isyanla yaşadıkları bu devrim ruhunu yaşamak ve yaşatmak gerekmekte. 68 gençliğinin bıraktığı mirasa sahip çıkarak devrime yetişmek gerekmekte.
NC/Faraşîn Sîdar
