HABER MERKEZİ –
Önderlik halkın ve bütün değerlerin bileşkesidir
En temel uğraşımız kendini çözmek ve en tehlikeli düşmanı yenmektir. Bunu sağlayıncaya kadar başınızı kaldıramazsınız. İkiyüzlülük etmeniz, yalancılık yapmanız da artık eskisi gibi mümkün değildir. Ya yeneceksiniz, ya yeneceksiniz. Bunun başka yolu, sağı solu yoktur. Örneğin TC Ankara’da şu tartışmayı yürütüyor: “Bunları teslim alalım mı, almayalım mı? PKK’nin kadroları ve militanları için bizim bu yöntemimiz doğru mudur, değil midir?” diye soruyorlar. Şemdin’i yanlarına almışlar; “Bunu almak doğru mu oldu, yanlış mı?” diye sorguluyorlar. Bir de “Onun gibileri daha var. Acaba bu tarzımız onlar için iyi midir, kötü müdür” diyorlar. Kişiliğinizdeki bu teslim olma özelliklerine güvenerek politika oluşturmaya çalışıyorlar.
Peki, düşman gerçeğinin neresindesiniz? Bir düşman ki, zaaflarınıza teslim olmayı dayatıyor. “Bıraksak ve orada örgütü uğraştırsa mı daha iyidir, yoksa Ankara’ya getirip ibret olsun diye ceza mı verelim?” diye tartışıyorlar. Bir düşmanın hakkınızda verebileceği en kötü karar budur. Kaldı ki, başka şeyler de söyleniyor. Bazıları daha çok bizim eğilimimizi kastederek, “Bambaşka şeyler de olabilir. Bunlar yenmeyi de, yenilmeyi de en az bizim kadar iyi değerlendiren bir konuma da gelmişlerdir. Ne anlama geldiğini de bilenlerdir” diyorlar. Böyle son derece tehlikeli bir tartışma sürüp gidiyor ve bizim de bu konuda mutlaka netleşmemiz gerekir.
Parti okulu bir savaş okuludur, siyaset okuludur ve mutlak bazı ölçüleri var. Biz şimdiye kadar sizi zorlamadık. Belki yanlış oldu, ama sert yöntemlerle ve sizi azarlayarak öğrenme işi herhalde olmaz. Öğrenmenin zorunlulukları, öğrenmenin gereklilikleri böyledir ve bunları anlayacaksınız. Anlamazsanız dediğim gibi olur. Bu iyi bir gidiş mi? Sizi bir kontra gibi içimizde tutmaları mı iyidir, yoksa sizi alıp ibreti alemlik etmeleri mi? Hiçbiri iyi değildir. Her ikisi de çok kötüdür. Ama sizin tarzınız ikisinden birisine götürüyor. Kalmanız da, gitmeniz de beladır. Bu durumu aşmanız gerekir.
Benim söylediklerim çok açıktır. Ya da bu çelişkiye inanmıyorsanız, başka bir deyişle, “Aslında düşman diye bir şey yok, biz kandırıldık” biçiminde mutlak teslimiyet veya düşmanla aynılaşma durumundaysanız, bunu da açıkça söylemeniz gerekiyor. Çünkü ortada heder oluyorsunuz. “Peki, bu zorluklara neden o kadar katlanıyorsun?” derler adama. Demek ki, sizlerde çok tehlikeli bir muğlaklık var. Yıllardan beridir bu muğlaklık sizi tanınmaz hale getirmiştir. Bu muğlaklığı aşın! Yani bu durumunuz, yırtık pırtık elbise de demeyeceğim, urlarla kaplı bir yapıya benziyor. Bu urları kesip atın! Acı da versin, ama hiç olmazsa kalan yanlarınız sağlığına kavuşabilir.
Tabii, “Bütün bunların benimle ne ilişkisi var?” diyeceksiniz. Ben artık yaramaz ve yetmez olanların arkadaşı olmak istemem. Zaten olmuyorum da, siyaset icabı sizi biraz idare ediyorum. Çünkü düşman sizin üzerinizde oynuyor ve sizin şahsınızda beni parçalamak istiyor. Buna karşılık ben de düşmana hizmet edebilecek yönelimlerle üzerinize gelmem. Yıllardır ben bu kurbağa kişiliğini taktik icabı idare ettim. O da sizin gibi kendine göre savaşçılık, komutanlık, siyaset yapmak istiyordu. Gidişatının iyi olmadığını biliyorduk. Böyle çok kişiyi tanıyoruz. İstediğimiz noktada ve istediğimiz biçimde, bize zarar vermemesini sağlayarak, en etkisiz duruma getirmek hem hakkımız hem de görevimizdir. Sizin için de bunlar böyledir. Sallapati ve zararlı yürüyüşleriniz olursa, sizi de idare ederim. Kirli bir kişiliğe elimizi bulaştırmayız, o düşmandan gelmiştir, düşmana gitsin.
Demek ki PKK’de ölçüler çok hassastır. Eğer bunları öğrenmezseniz, siz de oraya havale edilirsiniz. Yani bir hatalı kişilik, bir kirli kişilik saflardan da kötü gider. Dikkat etmezseniz, iyileri de kendi kötülükleriyle götürürler. Çok iyi birileri de olabilirsiniz; ancak dikkat etmezseniz, bu tür kişiliklerin olumsuz düşman özellikleri sizi de olumsuz etkileyebilir. Dolayısıyla beni ilgilendirmez demeye hiç imkânınız yoktur. Sizin katılımınızda bütün bunlar hassas örgüt kişiliği biçiminde yanıt bulmak zorundadır. Bulmazsa, o zaman beni oyalamaya çalışırsınız, ama yanılırsınız. Bir de parti kendi ölçülerini ısrarla ihlal edenleri ve ölçülerine ulaşmayanları fazla taşımaz.
PKK, mutlak bazı ilkeler ve onların kişilikte vücut bulmasıyla yürüyen bir savaş aracı ve mücadelenin öncü gücüdür. Bu aracı çok iyi tanıyın. Sizin en büyük hatanız, bu aracı tanımamak ve bu araçtaki yerinizi doğru belirlememek temelinde olmuştur. Bu hatayı giderin. Dağda özellikle çok ilkelce yürüttüğünüz sözde savaşçılık, beraberinde böyle bir komutayı getirmiştir. Bu, bir halk için en büyük felakettir. Bizim aldığımız bazı tedbirler olmasaydı, bütün belirtiler çok vahim sonuçların açığa çıkacağını gösteriyordu. Adam, “Serhat’tan Dersim’e, oradan Toros’a ve Güney’e kadar tüm cepheleri bizzat dolaştım. Bütün gerillacıların yüzüne baktım. Gördüm ki, hepsinin yüzünde bu savaşı kaldıramazlar, yürütemezler ifadesi var. ‘95 yılında bunların suratlarına baktıktan sonra, bu gerillalarla, bu kişiliklerle bu savaşın başarılamayacağına dair kararım kesinleşti” diyor. İşte sözde en akıllısı, “Bunların olmazlık teorisini oluşturup düşmanıma bir koz olarak ileri süreyim” diyor. Bu aynen böyledir.
Ancak bu noktada halledemediği bir şey var ki, o da sizin pek ciddiye almadığınız benim çabalarımdır. Bunlar başlangıçtan günümüze kadar kendine göre bu işleri yürüten çabalardır. Bunlara Önderlik çabaları mı dersiniz, bir bireyin veya bir partinin direnişi mi dersiniz, bir halkın savaşımı mı dersiniz, ne derseniz deyin, ancak bizim belli bir özgünlüğü olan çabalarımızdır. Sizin yüzünüzde yenilgilik okunabilir, ama bizde o yoktur.
Önderlik gerçeği, son tahlilde milyonlarca halk ve bütün değerlerin bileşkesi demektir. Siz bir aşamanın ordusunun kaybetmiş bir parçası olabilirsiniz. Ama bu bütün bir ordunun böyle olduğu anlamına gelmediği gibi, Önderlikte birleşen ordunun kaybedeceği anlamına da gelmez. Kaba yaklaşım yüzünden bunu değerlendiremediği için, hata üstüne hata, yanlış üstüne yanlış yapıyor. Temelsiz kişilik zaten bunlara yatkındır. Sonuç, işte böylesi bir şok olur. Ne yaptı? Son nefesini verene kadar bütün Kürt kişiliklerinde bu böyledir: İp boynuna geçtiği zaman bile başına ne geldiğini bilmez. Son kurşunu yediğinde bile nasıl öldüğünü bilmez. Bunlar kötü gidişlerdir, acıdır.
“Ben kolay ölmem, kolay yaşayamam” diyeceksiniz
Ben bunlara düşmemek için bu tarzı icat ettim. Bu ölüm tarzından hem korkuyorum, hem de böyle olmaz diyorum ve sonuç olarak değişik bir Önderlik tarzı gelişiyor. Sizin tarzınızda bu yoktur. Bu ölüm de, bu yaşam da beni böyle bulmayacak diyorum. Kısaca düşman ölümüme de, yaşamıma da ulaşamayacaktır; gerçekleştirebilirsem, yaşamı da ölümü de bu temelde kendi tercih ettiğim biçimde kucaklayacağım. Bütün çabalarımız bunun içindir. Bu konu önemsiz değildir. Çünkü her şey bunda gizlidir. Bir halkın tüm iradesi darağacında böyle boğulmuştur. Sizler kurşunu çok trajik bir biçimde yiyorsunuz. Bu durumu nasıl normal karşılayalım, nasıl kabullenelim? Bunu ben icat etmiyorum, bu bir gerçekliktir. Belki siz bunun dehşetini fark etmiyorsunuz. Ama bu halen beni uyutmayan bir gerçekliktir. Bu temeldeki ölümlerden müthiş kaçacaksınız demiyorum, onu imkânsız kılacaksınız. Ama bu, gafletle olmaz; ancak müthiş bir yenme tarzına ulaşmakla olur. Bizden aldığınız gücü heba etmekle olmaz; ancak bizden alabileceğiniz gerçek kişilikle olur.
Önderlik cesaret verdi, Önderlik güç veriyor adı altında bu gücü heba etmek, çabalarımızın özüne terstir. Daha çok militan kişilik özellikleriyle silahlanarak, “Ben kolay ölmem, kolay yaşayamam” ve bir de “Yengisiz duramam” diyeceksiniz. Bizim eğitimimizin en temel öğretisi budur. Yine anlamadığınızı söylerseniz, tek bir sözünüze, tek bir davranışınıza bile ciddiyetle yaklaşmayacağız ve bizden saygı beklemeyeceksiniz. Çünkü artık kendi kişiliğinizde bu düşmanı, bu hakareti taşımamalısınız. Bir de bu sizi hiç yüceltmiyor; gerisi teslim olmak, gerisi toplumun içinde bulunduğu durumu kabullenmek oluyor. Kendinizi bir parça ekmeğe yatırsanız, onu da bulamazsınız. Bunun alternatifi yoktur. Onun için söylüyorum: Ya yeneceksiniz, ya yeneceksiniz. Ya böyle olacaksınız, ya böyle olacaksınız. Bu işin başka alternatifi yoktur. İşte diğerlerinin alternatif adına denediği şeyler de, en aşağılık ihanetten ve teslimiyetten başka bir şey değildir.
Bütün bunlara rağmen kişiliğinizdeki korkuları atabilecek misiniz? Korkulu kişiler olmaktan çıkacak mısınız? Yılların ördüğü bu kişilik kalıplarınız yıkılacak mı? Bunu yıkmak için irade ve arzu oluşmuş mu? Biz akıllıları yönetmek istiyoruz. Şimdiye kadar bize her gelişinizde hepinize en yüksek sözleri, en çarpıcı cevapları verdik; ama sizden sağlam bir cevap alamadık. Diğer yandan ne kadar adam olduğunuza dair korkunç bir kompleksiniz var. Sahte kişilikle kendinizi hem de delicesine adam sanıyorsunuz. Bu olmaz. Ben bir ağa gibi sert bir yumruk atmıyorsam, beni güçsüz mü sanacaksınız? Bunlar doğru şeyler değildir. Bu, modern siyasal otorite ve modern güç olayına yakışmıyor.
Siyaset, talim etme sanatıdır. Eskiden atları talim etmeye siyaset denirdi. Daha sonra şimdiki anlamda siyasete ulaşılmıştır. Siyasal terbiye, atı seyislerle talim etmeye kadar götürebilir. Bana göre bunun devri geçmiştir. Feodallerin bir talim tarzı vardır. Örneğin, feodallerin köylülere uyguladıkları yöntemler bilinir. Ortaçağı bilirsiniz, bu çağda kazan kaynatıp içine insanları atarlardı. İnsanları ateşe atar, çırılçıplak dikenlerin üzerinde bırakır, kamçıyla vura vura dikenleri her tarafına batırarak terbiye ederlerdi. Feodal otorite böyle oluşur.
Faşizmin otoritesi de vardı, faşistler insanları fırınlarda yaktılar. Sosyalizmde bunlar olmuyor. Gerçi reel sosyalizm de böylesi uygulamalar yaptı, ama yıkıldı. Demek ki, bunlar uygun yöntemler değildir. Bizim yöntemimiz, esas itibarıyla ikna yöntemi olmak zorundadır. Oysa siz, bu yöntemi almış olduğunuz kültürden dolayı en rahat alay edilecek tarz olarak yorumluyorsunuz. “Dinlesem de olur, dinlemesem de. Gereğini yapsam da olur, yapmasam da” diyorsunuz. Bu çok tehlikeli bir durumdur. Bunun karşılığını nasıl ödeyeceğinizi biliyor musunuz? İşte bu şok olma durumuna düşmekle bedelini ödersiniz. Bu sonucun suçlusu kendim olmak istemiyorum.
Özgürlük arayışınız şiddetliyse onu elde edersiniz
Bu savaşın şiddeti bütün savaşlardan daha yoğundur. İçindeki yargılama, sorgulama, suç ve ceza hiçbir mahkemede ve hiçbir savaşta rastlamayacağınız kadar amansızdır. Eğer bunu kavramazsanız, bizim bu genel siyasetimiz içinde perişan olursunuz. TC’den kurtulmaya çalışırsınız PKK’ye, PKK’den kurtulmaya çalışırsınız TC’ye gidersiniz. Sonuçta iki şey arasında dövülen bir yayığa dönersiniz; darbeyi bir oradan, bir buradan yersiniz. Üçüncü bir yol var mı? Bazı adamlar sözüm ona üçüncü bir yol olduğunu söylüyorlar. Öyle bir yol yoktur. İşte bu şok olan kişiliğin yolu da sözde orta yoldur. Kendini yaşatacak bir parça ekmeği yoktur. “Bütün Kürtleri birleştireceğim” diyor. Sanırım şimdi de MİT’e “Türkleri ve Kürtleri birleştireceğim” diyordur. İşte bu şok kişiliğidir. Kazana oturmuş, kazanda yakılacak, ama yine de böyle şeyler söylüyor. Tabii bunlar çok ibret verici durumlar ve bu durumlara düşmemek gerekir.
Herkes yiğitlik meydanına giremez. Ben bu meydanda sağlam söz söyleyebilmek için kendimi on yaşından beri eğitiyorum. Küçük çocuk gruplarını toplayabilmek için o yaşımda avcılık yapıyordum. Birkaç kelime öğrendiğimde onlara öğretiyordum, hatta dualarla onlara namaz kıldırıyordum. Bunların hepsi ilk örgütlenme şekilleridir. Bir çare bulmak istiyordum. O zamanki arayışımı bile hatırlıyorum: Bir örgüt, bir çocuk ilişkisi için duvarların üzerinden atlayıp çocuğu bulmaya çalışırdım. Tüm işim gücüm bu çocukların peşinden koşmaktı. Bu teorik arayış, bu örgüt hep bu çabalarımın sonucudur. Şimdi size bakıyorum: Hazineyi önünüze versek, zaferi altın tepside sunsak bile yine burnunuzu çeviriyorsunuz. Sizin bu kişiliklerinizle ne komutan, ne militan, ne de başka bir şey olunur.
Sağlam bir önderlik, bir militan, çocukluğundan beri şiddetli bir arayış içerisinde olan kişi demektir. Neyi arar? Kendisine gerekli olanı arar. Nedir kendine gerekli olan? Örneğin özgürlüktür. Özgürlük nedir? Özgürlük, kendi öz iradesiyle yaşayabilmektir. Nedir o irade, toplumda ne olur? Toplumun özgürlük iradesi olur. O nedir? Bir toprak parçası üzerinde ekonomik, siyasal ve düşünsel faaliyet, güç olma faaliyetidir. Neye karşı? Doğaya karşı, bir zorba güce karşı. Özgürlük böyle tarif edilir. Özgürlük arayışınız şiddetliyse onu elde edersiniz. İlgisiz, kuru, hatta kendi başına bela olan bir kişilikten hayır gelir mi? Sizin durumunuz, benim en erkenden hatırladığım bir köylümüzün özdeyişindeki gibidir. Oğlu İsmail’e, “İsmail, oğlum, kesinlikle öne girme, ama fazla arkada da kalma, orta yerde kendine yer bul” diyordu. Sonuçta ise İsmail asla adam olamadı. Çok ilginç, sizin felsefeniz de budur. Öncü böyle olmaz, öncü tanımı çok farklıdır. Orta yolcu olan bir kişi hiçbir yere varamaz.
Büyük hatalar içerisinde büyümüşsünüz. Bu kalıplarınızı sadece bir konuşmayla kırmam imkânsızdır. Kişiliğinize vura vura sizi böyle duyarsız ve tepkisiz hale getirmişler. Altın tepside bazı zafer değerlerini sunsak, yine burnunuzu çeviriyorsunuz. Yaşam diye sizi böyle alıştırmışlar. Siyaset yapın diyorum; siz ise hamal Haso işi yapıyorsunuz. Temel özellikleri edinin diyorum; “Yok, bana göre değil” diyorsunuz. Bir ahbap çavuşluk, fazla nitelikli olmayan, fazla bir yükseliş değeri olmayan bazı küçük duygular ve küçük yaşam belirtileri bile size yeterdir. Büyük işleri kendinize bir hakaret gibi görüyor, çakılıp kalıyorsunuz. Bu tutumlarınızla da bu partide dikiş tutturamazsınız. Kendinizi dağlarda daha kötü duruma düşürmüşsünüz. “Bizi bu dağlarda kim görür?” diyorsunuz. Her tür ilkelleştirici duygular ve düşüncesizlikler her yanınızı kaplamıştır. Ta ki düşman gelip uykuda vuruncaya kadar böyle yaşıyorsunuz. Böyle olmak için dağa çıkamazsınız.
Biz iradenin zaferini kesinleştirdik
Bizde insana güvenmek esastır. Ben insana güvendim ve hata etmedim. En büyük değer insandır diyerek, doğru bir ölçüyle bu işe başladım. Hatta herkes “Silah olmazsa, dostlar olmazsa bu işi yürütmek mümkün mü? Sınıf temeli de, halk temeli de yok” diyordu. Peki, bütün bunlara karşı benim silahım neydi? İnsanda ısrar, en başta da kendimde ısrar benim esas silahımdı. Sonuçta insanda ısrar ederek bu işlerin yürüyeceği açığa çıkmış oluyor.
Bizim teorimize göre, Leninist teori de artık kaba sosyalizm oluyor. Çünkü Leninist devrim teorisine göre sınıfın objektif ve sübjektif durumu olgunlaşıp bir araya gelsin ki, devrim olsun. Tabii bizim teorimize göre ne sınıfın böyle objektivitesi, ne de bilinç düzeyi gereklidir. Hatta bizim teorimiz, tek bir kişi olsa bile, buna dayanarak büyük bir devrim yapılabilir teorisidir. Yani tek bir kişi bile olsa, insanda ısrar teorisidir ve bu teori bende doğrulandı. Leninizm’in doğduğu ülkede yıkılış oldu, ama bende en önemli başarı gerçekleşti. Ben derken, yalnız kendimi kastetmiyorum. Bu, bende sizi de çalıştırdı. Yani insanda ısrarı, insanı çalıştırmayı ve insanı esas almayı geliştirdik. En büyük teknik insandır diyerek, hep insan üzerinde eğitimi derinleştirdik; insanı çözmeye, insanı yeniden örgütlemeye ve bir anlamda yeniden yaratmaya çalıştık. Sonuçta bu işlerin gelişebileceğini gördük.
Demek ki, bu tarzda işin özüne insanı koymak, hatta bir tane insan bile olsa onun üzerinde çok çalışmak, onu çok derin çözmek ve onu her gün yeniden örgütlemek en büyük devrime yol açabilir. Bunun ispatı, bizde gerçekleşenlerdir. Şimdi bu hiç mi objektif koşullarla bağlantılı değildir? Elbette bağlantıları vardır. Bana göre ortaçağda da olsa, böyle bir kişilikte ısrar orada da devrim yapardı. Belirleyici olan objektif şartlar değil, bilinçteki ve dolayısıyla iradedeki gelişmedir. Bundan yola çıkarak, her biriniz bir zafer kişiliği olabilirsiniz. Hatta her biriniz bir devrim bile yapabilirsiniz. Bizim teorimize göre, her kişinin bir devrim yapma hakkı, görevi ve gücü vardır. Nasıl? Kendisini işleyecektir.
Bizim toplum gerçekliğimizde bu çok daha önemlidir. Çünkü bu toplumun objektivitesine göre fazla dostları, fazla bir sosyal zemini yoktur. Nesi var? Sizin gibi insanları var. Sizin gibi insanların ele alınıp çözümlenerek ve yeniden yaratılarak bir devrim yapması gereği var. İşte tarih bunu doğruladı. Tarihte bunun örnekleri çoktur; ama günümüzün sığ, kaba materyalist teorisini daha da ilerleterek, bir kez daha tarih boyunca yapılanı kanıtladık. Yani iradenin zaferini kesinleştirdik. Siz bundan kaçamazsınız. Çünkü bu ispatlanmış bir olaydır ve bir de bizim için tek yaşam yolu budur.
Bizim ortamımızda irade keskinliği ile birlikte yenme kişiliğini öğreneceksiniz. Böylece partimizin sağlam bir militanı haline gelmiş olacaksınız. İlişkilerde zorlayıcı olmayacaksınız. Günlük ilişkilerde kimse kendini dayatmayacaktır. Özellikle olumsuz ve zedeleyici olabilecek ne varsa onu içinizde tutacaksınız. Hayırlı, anlamlı ve güzel olan bazı davranışlarınız, duygularınız ve düşünceleriniz varsa onları paylaşacaksınız. Ham, yetersiz ve fazla işe yaramayan özelliklerinizi gün yüzüne çıkarmayacaksınız. Yansıtacağınız her duygu, düşünce ve davranış mutlaka yanınızdakine bir şeyler verecek özde ve içerikte olacaktır.
Etkili birey herkese bir şeyler verendir
Diken gibi birbirinize battığınız ve birçoğunuzun yerinde olmayan bazı kelimelerle gündemi saptırdığı bir gerçektir. Özellikle yönetim inisiyatifini kullanmak durumunda olanların bir güne kötü başlangıcı, yüzlerce kişinin emeğini boşa çıkarır, bizim emeğimizi de boşa çıkarır. Onun her kelimesi, her adım atışı genel yapıya hizmet etme sınırında olmak zorundadır. Gelişmeleri takip ederek ne gerekiyorsa buna en üst düzeyde cevap vermeyi bilmek, yönetimin özüdür. Yönetici, herkese ilerleme temelinde, herkese gerekli olan temelinde bir şeylere köprüyse, bir şeylere vasıtaysa, o iyi bir hizmetkârdır, yöneticidir. Gerisi yanlıştır ve kabul görmez.
Bizim ortamımızda bir köylünün veya bir işçinin patronu karşısındaki durumu söz konusu değildir. Yine lider bir şey söyler, partililer de onu aval aval dinler biçiminde bir durum yoktur. En önemli komuta kişiliği olarak en faal, en derin düşünceli, keskin kararlı ve çabalı kişi durumundayım. Militan savaşçılar ise bunu en çarpıcı, en ayakta olan ve en savaşçı bir biçimde paylaşan kişiler durumundadır. Yapı ve yönetim tarzını kendinize uyarlayacaksınız. Ne her şeyi öndere yükleyip köylüler gibi işin altından sıyrılacaksınız, ne de Önderliği inkâr edeceksiniz. Önderlik genel beyindir, genel bakandır, genel iradedir ve bu çok hassastır. Önderlik herkese irade, herkese düşüncedir. Ama bu, diğerlerinin düşüncesi ve iradesi olmayacaktır demek değildir. Tam tersine, Önderlik herkesin eksik olan iradesini ve beynini bütünleştirendir. Sizler de düşünce ve iradede eksik yanlarınızı Önderlikle paylaşmak ve bütünleştirmek için bir büyük eğitim seferberliği içerisindesiniz.
Bizim ortamımızda her şey iradeli ve bilinçli gerçekleştirilir. Kimseye hiçbir konuda dayatma olmaz. Paylaşım ve katılım olur, ama bu da üstün bir disiplinle yürütülür. Burada en etkili birey, herkese bir şeyler veren bireydir. En etkili söz, herkesin sözü olandır. Bunun doruk ifadesi, herkesin “Tam yüreğimdekini ve beynimdekini ifade ediyor” dediği noktadır. Böyle bir özelliği olmayan bir kişi ben bile olsam susması ve iyi olanın öne çıkması gerekir. Komutanlık yürüyüşü kesinlikle bu çerçevededir. Yönetimin özü de, herkesin sesi olma ve herkesin beklentilerine cevap olmadır. Kurtuluş aşamasındayız. Ancak sizler büyük oranda amatörlük temelinde yaklaşıyorsunuz. Fakat bu durumun hızla aşılmaya çalışıldığı da bir gerçektir. Akıllı olanlar bunu daha da rayına oturtur ve bir katkıda bulunurlar.
Sizler de baharın özgürleştirici, diriltici ve canlandırıcı gerçekliği gibi, ne kadar candan düşmüş ve buz bağlamış yanlarınız varsa canlandırabilir ve aydınlatabilirsiniz. Gerçek bir baharlaşmayı kendinizde gerçekleştirebilirsiniz. Biz baştan beri hep bu temelde başardık ve buraya geldik. Büyük yoldaşlıkları ve belki de hiçbir hareketin tarihinde görülmemiş bütün kahramanlıkları bu anlayışla gerçekleştirdik. Halihazırda da bu büyük gerçekle yaşama gücünü gösteriyoruz. Tarih kanıtlamıştır ki, en yenilmez olan, başarıya en yakın olan ve en güzel olan da bu yürüyüştür.”
Rêber Apo’nun 18 Nisan 1998 tarihli çözümlemesi